Park Kazimierzowski to nieduży, ale malowniczo położony park na Skarpie Warszawskiej, gdzie znajduje się oryginalna lampa z półką na książki, który przyciąga szukających wytchnienia studentów pobliskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Wielbiciele kwiatów mogą podziwiać kwitnącą tu wyjątkową odmianę tulipanów o mocnym zapachu czy wielobarwną łąkę kwietną. Zapraszamy na spacer w ramach cyklu „Warszawskie Parki ZZW” – tym razem zagościmy w zielonym Śródmieściu, a ściślej mówiąc na zielonym Powiślu.
Park Kazimierzowski, o powierzchni ponad 4 ha, leży malowniczo na stromej Skarpie Warszawskiej. Rozciąga się między murem okalającym teren Uniwersytetu Warszawskiego i Kościołem Wizytek a ulicami Oboźną, Browarną i Karową. Skarpa osiąga w tym miejscu najwyższą w Warszawie wysokość względną (25 metrów). Wzdłuż górnej krawędzi przy ogrodzeniu Uniwersytetu i dalej na tyłach kościoła biegnie alejka, z której roztacza się widok na leżący poniżej teren parku.
NIEGDYSIEJSZY ZWIERZYNIEC I OGRÓD BOTANICZNY – W PARKU KAZIMIERZOWSKIM
Teren Parku Kazimierzowski został wpisany do rejestru zabytków w 1984 r. W obecnej postaci utworzono ten park w latach 60. XX w., ale teren o charakterze ogrodu funkcjonował w tym miejscu już w latach 1636-1641, kiedy to Władysław IV zbocze skarpy i teren pod nią przeznaczył na zwierzyniec. Był to wówczas jeden z najświetniejszych ogrodów warszawskich, wyposażony w groty, fontanny, altany i rzeźby. Po poważnych zniszczeniach, jakim uległ podczas wojen szwedzkich, odbudowany został w latach 1728-1731. W 1765 r. tereny te zostały przejęte przez Szkołę Rycerską i do końca XVIII w. pozostawały niezagospodarowane. Nieużytek poprzecinany nieregularnym układem cieków, stawów i mokradeł zasilanych ze źródeł podskarpowych, wykorzystywano m.in. do wypasu bydła. W 1809 r. powstała Szkoła Lekarska i wówczas założono tu ogród botaniczny. Następnie teren znalazł się w rękach Uniwersytetu Warszawskiego, wówczas ogród na skarpie był starannie utrzymywany. W latach międzywojennych prowadzono tu ogród farmakognostyczny Wydziału Lekarskiego UW.
POMNIK PAMIĘCI NAUCZYCIELI – W PARKU KAZIMIERZOWSKIM
Na terenie parku znajduje się pomnik upamiętniający nauczycieli Tajnej Organizacji Nauczycielskiej, powstałej w 1939 r., a przede wszystkim wszystkich tych, którzy zginęli z rąk okupanta prowadząc tajne komplety. Szacuje się, że była to liczba około 10 tys. nauczycieli. Monument wykonany przez Antoninę Wysocką-Jończak przedstawia rozłożony uczniowski zeszyt, pomysłodawcą pomnika był Jerzy Szczurowski, syn nauczycielki TON-u.
INNE CIEKAWE PUNKTY PARKU KAZIMIERZOWSKIEGO
Dzięki mieszkańcom zgłaszającym pomysły w ramach Budżetu Partycypacyjnego w 2016 r. powstało miejsce z półkolistymi „ławkami obywatelskimi”, stojakami rowerowymi i dużą lampą będącą w założeniu jednocześnie półką na książki do wymiany (abażur lampy naprawiliśmy w zeszłym roku). Projekt zrealizował Zarząd Terenów Publicznych.
Przez park – w okolicach malowniczego wiaduktu drogowego im. Stanisława Markiewicza, zbudowanego w stylu neorenesansowym – przebiega ścieżka ks. Bronka Bozowskiego poprowadzona od skweru Wizytek przy ulicy Karowej do ulicy Lipowej (tam razem z ks. Janem Twardowskim mieszkał ksiądz Bozowski). Po zwiedzeniu parku warto pójść ścieżką w górę i 300 m ulicą Karową, by dojść do skweru ks. Twardowskiego z rzeźbą poety. Stąd widać również dobrze panoramę ul. Krakowskie Przedmieście.
Na terenie parku, od ulicy Karowej znajduje się plac zabaw z kameralnym ogródkiem bylinowym, gdzie rośnie na przykład rabarbar.
TULIPANY W PUDROWYCH BARWACH I ŁĄKA KWIETNA – W PARKU KAZIMIERZOWSKIM
W Parku Kazimierzowskim znajdują się trzy kwietniki o łącznej powierzchni 195 m2. Na jesieni są obsadzane cebulami tulipanów.
W 2020 r. posadziliśmy tu tulipany pełne 'Creme Upstar’ – które w maju tego roku stały się główną ozdobą parku. Odmiana ta charakteryzuje się pełnymi kwiatami w kolorze kremowym oraz pudrowo-żółtym z różowymi zabarwieniami – całość rabaty dosłownie zamienia się w morze pastelowych kwiatów. Co ciekawe, jest to jedna z nielicznych odmian tulipanów, która wydziela zapach.
Latem rabaty zachwycą nas swymi barwami – będą rosły tu trawy rozplenice (odmiana Rubrum) w towarzystwie werbeny patagońskiej i gaury białej, podsadzone niecierpkiem oraz Ipomoeą-wilcem o barwnych żółtych liściach.
Spacerując po parku warto zwrócić uwagę na łąkę kwietną, wzdłuż ulicy Browarnej, o powierzchni 1200 m2. Łąka założona została w ramach realizacji projektu z Budżetu Partycypacyjnego w 2017 r. W 2021 r. dosialiśmy na niej kwiaty jednoroczne tak, by była bardziej atrakcyjna i różnorodna pod względem gatunków kwiatów. W ciągu roku łąka jest dwukrotnie koszona. Wiosną i latem przyciąga ona zapachem – rosną tu m.in. chabry, krwawniki, złocienie, wyka ptasia czy jaskry.
DRZEWOSTAN I ROŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA – W PARKU KAZIMIERZOWSKIM
Przeważającymi gatunkami drzew w parku są lipy i klony. W latach 2018-2020 posadziliśmy tu pięć nowych drzew – dwa glediczje trójcierniowe i trzy miłorzęby japońskie.
Należy podkreślić, że obszar skarpy jest koszony jedynie raz w roku. Wszystko po to, by zachować różnorodność biologiczną. Wczesną wiosną można tu zaobserwować różne rośliny runa leśnego typowe dla lasów liściastych – geofity takie jak ziarnopłon wiosenny czy zawilec żółty. Geofity to rośliny, które zakwitają wczesną wiosną, wykorzystując moment, gdy jeszcze nie ma liści na drzewach i mogą rozwijać się w promieniach słońca. Pojawienie się na drzewach liści oznacza za to rychły koniec tych roślin.
STAW BEDĄCY MIEJSCEM ROZRODU ROPUCHY ZIELONEJ – W PARKU KAZIMIERZOWSKIM
Staw w parku stanowi jedno z ostatnich w Śródmieściu miejsc rozrodu objętego ochroną płaza – ropuchy zielonej. Z tego względu dokładne oczyszczenie zbiornika przeprowadzone będzie późną jesienią, bowiem wykonanie prac wymaga całkowitego spuszczenia z niego wody. Wiosną i latem prowadzone będą prace porządkowe polegające na zbieraniu z dna i powierzchni wody śmieci, liści i gałęzi. W celu poprawy kondycji płytkiego zbiornika i zapewnienia w nim stałego poziomu wody, w szczególności w okresie rozrodczym ropuchy zielonej, uzupełniany on będzie wodą z sieci miejskiej.
Od ulicy Oboźnej można zobaczyć kilka naturalnych cieków wodnych sączących się z podnóża skarpy. Jeden z nich w latach 30. XIX w. został ujęty w ciekawą formę źródła na ścianie, według projektu Edwarda de Klopmanna. Woda sączy się z otwartej paszczy lwa. Początkowo był tu rów odprowadzający wodę z podmokłego terenu. Ze źródła, które wybijało przy ulicy Oboźnej mieszkańcy pobierali wodę m.in. dla koni z pobliskiego folwarku.
Na terenie parku znajdują się również dwa niewielkie zbiorniki podskarpowe – prawdopodobnie służyły niegdyś jako zbiorniki do eksponowania roślin wodnych. W zeszłym roku zamontowaliśmy przy nich barierki ochronne. Woda ze zbiorników była dawniej pompowana w górę tzw. wieżą wodną, do Pałacu Kazimierzowskiego i do wozowni królewskich. Za czasów króla Władysława IV woda docierała do fontanny umiejscowionej powyżej skarpy.
.- – – – –
Cykl „Warszawskie Parki ZZW” – Park Kazimierzowski (8/32)
fot. A. Przegaliński
Cykl „Warszawskie Parki ZZW” to miniprzewodnik po 32 warszawskich parkach zarządzanych przez Zarząd Zieleni m.st. Warszawy – prezentujący w skrócie ●rys historyczny parku, ●założenia architektoniczne parku, ●opowieść o przyrodzie parku, ●informację o działaniach specjalistów ZZW, mających na celu utrzymanie i rozwój tych wyjątkowych terenów zieleni w jak najlepszym stanie z myślą o tym i kolejnych pokoleniach warszawiaków.
Do tej pory w cyklu „Warszawskie Parki ZZW”:
1/32 – Ogród Saski (Śródmieście) – link tu.
2/32 – Park Arkadia (Mokotów) – link tu.
3/32 – Park Powstańców Warszawy (Wola) – link tu.
4/32 – Park Sielecki (Mokotów) – link tu.
5/32 – Park Agrykola (Śródmieście) – link tu.
6/32 – Park gen. Gustawa Orlicz-Dreszera (Mokotów) – link tu.
7/32 – Park Fosa i Stoki Cytadeli (Żoliborz) – link tu.