SZUKAJ
Link skopiowany
W Warszawie rośnie ok. 9 milionów drzew. Najwięcej drzew w stolicy sadzonych jest na terenach Lasów Miejskich. Swoją cegiełkę do zazieleniania Warszawy dokładają też dzielnice i inne miejskie jednostki.
W ZZW również sadzimy dużo młodych drzew, zarówno w pasach zieleni przyulicznej, jak i na terenach parków, skwerów i zieleńców.
Drzewa w mieście są najważniejszym elementem zielonej infrastruktury i najbardziej trwałą tkanką roślinną. To one kształtują miejski krajobraz, wyznaczają kierunki ulic, towarzyszą różnym obiektom i stanowią cenne dominanty. Pełnią najistotniejsze funkcje przyrodnicze. Liczne korzyści, płynące z drzew zostały nawet przeliczone na konkretne kwoty.
Drzewa to organizmy długowieczne, które wyspecjalizowały szereg mechanizmów umożliwiających im trwanie przez lata w jednym miejscu, nawet jeśli warunki te bywają skrajnie trudne.
Aby dzielenie wspólnej przestrzeni z drzewami w mieście było możliwe, wymaga to odpowiedniej wiedzy, pracy i planowania. Są to zadania, które zwłaszcza w okresie dynamicznych zmian klimatycznych stanowią duże wyzwania przed zespołami z ZZW.
Drzewa w mieście potrzebują stworzenia im odpowiednich warunków, dla prawidłowej wegetacji i rozwoju. Jednocześnie należy zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa
w przestrzeni, w której rosną. Kluczowe jest podłoże, w jakim mają rozwijać się korzenie, które są odpowiedzialne za prawidłową stabilizację drzew w gruncie i przewodzenie wody wraz z solami mineralnymi potrzebnymi do procesów życiowych. Gleba do nasadzeń powinna mieć zatem odpowiednią strukturę umożliwiającą wymianę gazową i retencję wodną. Wybór odpowiedniego miejsca dla drzewa jest bardzo istotny w procesie planowania nowych nasadzeń.
Największe wyzwanie stanowią pasy drogowe, w których warunki są najtrudniejsze. W tych miejscach gleba jest nadmiernie zagęszczona i silnie zanieczyszczona. W takich warunkach drzewa znacznie gorzej funkcjonują. Dlatego nie każdy “wolny” trawnik przyuliczny jest dobrym miejscem na posadzenie drzewa – konieczna jest wnikliwa analiza każdego stanowiska pod względem gleby, infrastruktury podziemnej i sąsiadującej przestrzeni.
Wybieramy gatunki drzew, które znoszą niekorzystne warunki miejskie – okresowe, dłuższe susze, zanieczyszczenie powietrza oraz gleby (np. podwyższone zasolenie), wysokie temperatury wpływające negatywnie na procesy fizjologiczne roślin.
Kolejnym aspektem przy dobieraniu gatunków i odmian są docelowe parametry drzew (głównie wysokość i pokrój korony). Nowe nasadzenia planujemy w miejscach, w których nie ma kolizji z istniejącymi elementami infrastruktury lub zabudową. Gatunki o większych parametrach są planowane na dużych przestrzeniach i w szerokich pasach zieleni. W takich miejscach można również wprowadzać drzewa, które ze względu na owocowanie mogą utrudniać korzystanie z danej przestrzeni (spadające nasiona kasztanowców białych Aesculus hippocastanum L.).
W przypadku miejsc szczególnych np. parków historycznych, drzewa dobieramy zgodnie z pierwotnymi założeniami projektanta.
Właściwy dobór gatunku to połowa sukcesu. Specyfika miasta wymaga za każdym razem indywidualnego podejścia przy projektowaniu nowych drzew. Nie ma więc szablonowego doboru gatunkowego, wszystko dzieje się w przemyślany sposób z uwzględnieniem wielu zmiennych.
Drzewa, które sadzimy pochodzą ze szkółek roślin ozdobnych i mają określone parametry, zgodne m.in. z zaleceniami jakościowymi Związku Szkółkarzy Polskich. Dla każdego sadzonego drzewa określamy wymagany obwód pnia, kształt korony, wysokość jej podstawy oraz wielkość bryły korzeniowej. Drzewa, które przyjmujemy do naszych nasadzeń muszą być wolne od chorób i szkodników, bez widocznych uszkodzeń mechanicznych i świeżych lub niezarośniętych miejsc po cięciach. Istotne jest również, aby drzewo posiadało odpowiednio rozwinięty i zagęszczony, czyli przeszkółkowany system korzeniowy oraz miało regularną i symetryczną koronę.
Przegląd drzew dostarczonych do sadzenia.
Drzewa sadzimy w terminach, które są najkorzystniejsze dla ich przyjęcia i możliwie szybkiej adaptacji. W Warszawie w większości sadzone są drzewa liściaste, dla których optymalnym terminem sadzenia jest późna jesień. Od tej reguły są wyjątki. To gatunki, które lepiej przyjmują się wczesną wiosną, przed rozpoczęciem wegetacji. Zawsze dostosowujemy termin sadzenia do specyfiki gatunku, tak aby zoptymalizować przyjęcie się drzew.
Po posadzeniu drzewa są objęte 3-letnią gwarancją. Opiekę nad drzewami sprawują nasi wykonawcy. Umowy obejmują: podlewanie, nawożenie, odchwaszczanie, ściółkowanie, utrzymywanie systemów stabilizacji, usuwanie odrostów czy cięcia sanitarne i formujące. Należy pamiętać, że szczególnie narażone na niekorzystne warunki są drzewa sadzone w przestrzeni przyulicznej. Drzewa, które nie poradziły sobie ze stresem po posadzeniu są obserwowane. Jeżeli zabiegi pielęgnacyjne nie pomagają, obumarłe drzewa są wymieniane w ramach gwarancji na nowe – takiego samego gatunku i o takich samych parametrach. Po 3-letniej pielęgnacji gwarancyjnej wykonywane są takie same zabiegi pielęgnacyjne, ale z mniejszą intensywnością. W ten sposób przyzwyczajamy drzewa do samodzielnego funkcjonowania w trudnych, miejskich warunkach.
Jednym z głównych zadań naszej jednostki jest ochrona miejskiego zadrzewienia. O drzewa dbamy kompleksowo, bez względu na ich wiek. W przypadku drzew starszych przeprowadzane są oględziny, w trakcie których ocenia się ich stan zdrowotny. Nasi dendrolodzy zwracają uwagę na pień i koronę, sposób ustawienia konarów, żywotność gałęzi czy oznaki procesów chorobowych, grzybowych czy bakteryjnych. W razie potrzeby zlecane są prace pielęgnacyjne (np. usunięcie suchych konarów czy odrostów). Ostatecznością jest zakwalifikowanie drzewa do usunięcia – takie przypadki dotyczą drzew, które mogą stanowić zagrożenie dla życia czy mienia.
Intensywną opieką obejmujemy też młode drzewa. Podstawowe zabiegi pielęgnacyjne zlecają nasi ogrodnicy rejonowi. W przypadku problematycznych drzew ogrodników wspiera zespół dendrologów. Tak jak w przypadku starszych drzew, tak i młode drzewa nasi eksperci mogą kompleksowo przebadać z użyciem specjalistycznego sprzętu (np. tomograf dźwiękowy) czy też dokonać inspekcji korony przy użyciu arborystycznych technik dostępu linowego. Wszyscy pracownicy zajmujący się drzewami mają odpowiednie wykształcenie, uzupełniane corocznymi kursami i szkoleniami.
Nasza jednostka od początku istnienia dąży do stworzenia systemu, który pozwoli na jeszcze skuteczniejsze i bardziej kompleksowe dbanie o zieleń w mieście, w tym drzewa. We współpracy z ekspertami z różnych dziedzin nauki, w tym w szczególności z zakresu dendrologii, wypracowaliśmy standardy, które zostały przyjęte zarządzeniem Prezydenta Warszawy i powinny być stosowane w całej Warszawie – zarówno przez inne jednostki miejskie dbające o zieleń, jak i przez podmioty prywatne.
Zapoznaj się ze standardami kształtowania i pielęgnacji zieleni w Warszawie.
Poprawiamy warunki siedliskowe młodych drzew stosując odpowiedni system sadzenia, w zależności od lokalizacji, w jakiej zostaną posadzone. Inny system stosowany jest w przypadku drzew posadzonych w parkach i zieleńcach, a inny w pasach drogowych czy tzw. misach w chodnikach. W celu zwiększenia ilości powietrza w glebie stosowane są dodatkowo studnie napowietrzające lokowane w dołach sadzeniowych.
Poprawa warunków siedliskowych drzew starszych polega na zapobieganiu dalszemu zagęszczeniu gleby, a w miarę możliwości na polepszeniu struktury gleby poprzez rozpłytowanie powierzchni wokół drzew. To też stosowanie ściółki, która wpływa na rozwój mikroorganizmów glebowych rozluźniających strukturę gleby czy pozostawienie warstwy opadłych liści pod koronami drzew. W okresie zimowym, mimo że jest to czas spoczynku roślin, nie należy składować śniegu pod drzewami, ponieważ zanieczyszczony jest solą, która szkodzi drzewom.
Jak zabezpieczyć zieleń na czas prac budowlanych? Jak pielęgnować ją w trakcie i po zakończeniu inwestycji? Jakie parametry muszą spełniać przeznaczone do nasadzenia rośliny? Na te i inne pytania odpowiada Standard ochrony zieleni w procesach inwestycyjnych na terenie m.st. Warszawy. Dokument został opracowany przez ekspertów naszej jednostki.
Nowy standard wskazuje nie tylko, jak dbać o drzewa, ale także o krzewy, byliny czy trawniki. W dokumencie znajdują się przykłady rozwiązań, które mogą pomóc w ochronie roślinności – np. tunele dla korzeni czy punktowe fundamenty. Standard przypomina również o tym, jak dbać o dzikie zwierzęta objęte ochroną gatunkową.
Wiązania w koronie drzewa.
Do wycinki typujemy drzewa w złym stanie zdrowotnym, które zagrażają bezpieczeństwu ludzi i mienia. Czasami drzewa stanowią zagrożenie dla zabytków lub kolidują z realizowanymi inwestycjami. W takim wypadku zawsze badamy, czy są rozwiązania alternatywne, pozwalające na zachowanie drzewa w danej przestrzeni.
Drzewa do wycięcia typowane są w ramach przeglądów drzew. W razie wątpliwości co do stanu drzewa, rośliny są dodatkowo badane przez dendrologów. W razie dalszych wątpliwości i konieczności wykonania badań sprzętem, którego nie posiadamy, drzewo może być przekazane do III etapu oceny – przez niezależnego, zewnętrznego eksperta.
Jak wygląda procedura
W zakresie możliwości usuwania drzew i krzewów obowiązuje nas procedura wynikająca z przepisów ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r.
Po potwierdzeniu konieczności usunięcia drzewa czy krzewu sprawdzamy, czy zgodnie z ustawą konieczne jest uzyskanie zezwolenia. Jeśli tak, przygotowujemy wniosek o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu. W zależności od własności gruntu lub charakteru nieruchomości, organem dedykowanym do rozpatrzenia wniosku jest właściwy dla danej dzielnicy Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Dzielnicy, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego lub Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Następnie przeprowadzane są oględziny wskazanych do usunięcia drzew lub krzewów, w obecności naszego pracownika i przedstawiciela właściwego organu. Na podstawie wszystkich zebranych informacji wydawana jest decyzja, która zezwala lub odmawia usunięcia drzewa lub krzewu. Decyzja zezwalająca wskazuje termin, do którego należy usunąć drzewo lub krzew i często uzależniona jest od wykonania nasadzeń zastępczych.
Zgodnie ze Standardem informowania o wycinkach zamieszczamy wnioski i decyzje ws. wycinek w serwisie mapowym Warszawy w warstwie Wiem o wycince [link otwiera się w nowym oknie]. Do zamieszczania w nim wspomnianych dokumentów zobowiązane są również biura, zarządy dzielnic i jednostki organizacyjne m.st. Warszawy. Decyzje zawierają również informacje o nasadzeniach zastępczych. Standard określa zakres komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej z mieszkańcami – w zależności od stopnia wrażliwości wycinki.
Tam, gdzie jest to możliwe pozostawiamy obumarłe drzewa, tzw. świadków. Wcześniej upewniamy się, że nie będą stanowiły zagrożenia. Występujące w nich dziuple i szczeliny stanowią schronienie dla owadów, ptaków i nietoperzy. Martwym drewnem żywią się też stawonogi tzw. próchnojady. Na martwych drzewach żyją też liczne gatunki grzybów czy porostów. Pełnią więc one bardzo ważne funkcje w przyrodzie, szczególnie istotne dla cyklu obiegu materii i energii. Jeżeli pozostawienie stojących (martwych lub zamierających) drzew jest niemożliwe, często pozostawiamy leżące kłody lub sterty gałęzi.
Sędziwe drzewo otoczone warkoczami z chrustu.
Naszą praktyką jest uzupełnianie nasadzeń w miejscach po usuwanych drzewach i krzewach lub w ich sąsiedztwie. Organ wydający zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów może uzależnić ich wycięcie od wykonania nasadzeń zastępczych. W takim wypadku, w zezwoleniu na wycinkę wskazane jest miejsce, ilość, gatunek, obwód pni drzew, powierzchnia krzewów i termin ich posadzenia.
Wybór gatunków i parametrów nasadzeń zależy od wielu czynników, w tym: zachowania istniejącej kompozycji (szczególnie w założeniach zabytkowych), odporności gatunków, warunków glebowych, planów zagospodarowania oraz względów estetycznych.
