


Park Skaryszewski
Park Skaryszewski – zielona enklawa warszawskiej Pragi. Park, nazywany przez warszawiaków zdrobniale „Skaryszakiem”, to jedno z najpiękniejszych założeń ogrodowych Warszawy. Niezwykle malowniczy, wyróżnia się urozmaiconą rzeźbą terenu, ciekawym układem wodnym oraz obfituje w piękne drzewa i krzewy. Jego przyrodnicze bogactwo i niepowtarzalny urok czynią go bezcennym w układzie urbanistycznym warszawskiej metropolii.
Teren parku
Rewaloryzacja
Pierwotny układ Parku, projektowany przez Szaniora, jest czytelny także dzisiaj. Niestety, lata zaniedbań doprowadziły w pewnym stopniu do zatarcia jego historycznej kompozycji. W 2003 r. podjęto więc decyzję o rewaloryzacji Parku Skaryszewskiego, tzn. adaptacji zabytkowego założenia połączonej z konserwacją celem przywrócenia mu funkcji użytkowej przy jednoczesnym podkreśleniu lub odtworzeniu wartości zabytkowej. Wytyczne konserwatorskie zalecają m.in. uczytelnienie historycznych powiązań widokowych poprzez usunięcie samosiewów, ale także utworzenie w obrębie Parku stref ostoi przyrody, gdzie przyroda miała pozostać nienaruszona.
Prace nad doprowadzeniem Parku Skaryszewskiego do dawnej świetności trwają do dzisiaj. Ze względu na skalę i ograniczone możliwości finansowania inwestycje są rozłożone w czasie. Kolejny remont Parku został przeprowadzony w 2023 r. i objął swym zakresem m.in. wymianę nawierzchni alejek na przepuszczalną oraz budowę nowego systemu oświetlenia. Dużo działań w Parku jest realizowanych także w ramach budżetu obywatelskiego, m.in. remont alejek nad brzegiem Jeziorka Kamionkowskiego oraz placu zabaw.
Układ kompozycyjny
Park Skaryszewski odznacza się wielką malowniczością i ciekawym układem przestrzenno-kompozycyjnym. Bogaty dobór pięknych drzew i krzewów oraz umiejętne operowanie rzeźbą terenu i wodą zapewniają różnorodność wnętrz ogrodowych, tzn. wyodrębnionych miejsc w Parku o konkretnym nastroju czy przeznaczeniu. To wybitny przykład wielkowymiarowej sztuki ogrodowej z przełomu XIX i XX w., przeznaczonej dla dużej liczby mieszkańców. Obiekt nosi cechy założenia wielkomiejskiego, o szerokich rzutach kompozycji i bogatej sieci komunikacyjnej. Założony został jako ogród w stylu krajobrazowym z fragmentami geometrycznymi o cechach przestrzennej symetrii.
Kompozycję przestrzenną Parku wyznacza układ dróg oraz skupin, grup i masywów roślin. Główne asfaltowe ciągi przecinają liczne gruntowe wijące się ścieżki prowadzące w różne zakątki. Spacerując po Parku, warto uważnie się rozglądać, bo gdzieniegdzie wśród krzewów i drzew zaaranżowane są okna widokowe, w których możemy dostrzec np. piękną rzeźbę czy malowniczy pejzaż stawu.
Centralną oś założenia stanowi szeroka aleja parkowa, obustronnie obsadzona szpalerem drzew, przecinająca w środku okrągły zielony plac, również otoczony wysoką zielenią. Wcześniej, po obu stronach alei, symetrycznie zlokalizowane są dwa koliste place osłonięte wieńcem iglaków. Pozostałe parkowe ścieżki wyznaczone są na planie kół, łagodnych łuków i owali. Cały teren obiega aleja obwodnicowa zbliżona w kształcie do elipsy, przecinająca oś główną w dwóch punktach. Skrzyżowania dróg obsadzone są grupami drzew i krzewów.
Kompozycję przestrzenną podkreśla bogaty udział odpowiednio zaaranżowanej roślinności drzewiastej. Są tu zwarte masywy, wielo- lub jednogatunkowe grupy, klomby oraz solitery. Układ różnorodnych form roślinnych w połączeniu z przebiegiem alejek zapewnia możliwość obserwacji coraz nowszych widoków, które są przesłaniane i kulisowane lub otwierają się i przechodzą w oś widokową.
Elementy wodne i ukształtowanie terenu
Park leży w dolinie Wisły na jej dawnych terenach zalewowych, co na początku istnienia założenia było dość kłopotliwie, gdyż nieraz Park był zalewany przez wiosenne wylewy rzeki. Wyróżnia się bardzo urozmaiconą rzeźbą terenu (pagórki, wzniesienia). Najwyżej położony jest fragment Parku przy ul. Międzynarodowej. To stąd spływa pokaźnych rozmiarów kamienny wodospad. Pagórki wymodelowano w różnych miejscach Parku, szczególnie przy stawach, by zapewnić atrakcyjne i urozmaicone punkty widokowe.
Cechą charakterystyczną Parku Skaryszewskiego jest rozbudowany układ wodny. Znajdziemy tutaj sztuczne zbiorniki o charakterze krajobrazowym, z nieregularną linią brzegową: Staw Kajakowy, Staw Łabędzi oraz mniejsze Stawy Kacze, do których schodzi zjawiskowa kamienna kaskada. W układ parkowy wkomponowane zostało również Jezioro Kamionkowskie o powierzchni ok. 8 ha – dawna łacha wiślana, in. starorzecze. Jezioro obecnie nie jest już połączone bezpośrednio z Wisłą, tak jak było kiedyś. Od zachodu łączy się podziemnym kanałem tzw. kolektorem stadionowym z basenem Portu Praskiego. Od wschodu natomiast zasila je Kanał Wystawowy okrążający sąsiadujące Kamionkowskie Błonia Elekcyjne. Dalej Kanał Wystawowy przechodzi w Kanał Gocławski, zasilając po drodze Jezioro Gocławskie i Balaton. Tak więc układ wodny jest częścią systemu wodnego całej dzielnicy.
Oryginalnie wszystkie zbiorniki wodne w Parku były powiązane hydraulicznie meandrującymi strumieniami, malowniczo przepływającymi pod kamiennymi mostkami. Jednakże współczesne problemy klimatyczne, w tym coraz częstsze okresy suszy, wymusiły zmianę w sposobie gospodarowania wodami, z naciskiem na jej retencję. Tym samym obecnie ich połączenie jest ograniczone m.in. przy użyciu urządzeń hydrotechnicznych.

Układ wodny parku dopełniają takie elementy jak mostki.
Otoczenie parku
Park Skaryszewski jest niezwykle ważnym elementem w urbanistycznym układzie prawobrzeżnej części miasta. To rozległa enklawa przyrody, która zajmuje niemal połowę Kamionka.
Rozległy obszar parkowy rozciąga się od Ronda Waszyngtona pomiędzy alejami Zieleniecką i Waszyngtona, od których oddzielony jest niewielkim murkiem. Od północy naturalną granicę Parku stanowi Jezioro Kamionkowskie. Po drugiej stronie, wzdłuż brzegu, biegnie pas ogrodów polsko-niemieckich, nad którymi wznosi się wysoka zabudowa ul. Grochowskiej. Z kolei od wschodu Park Skaryszewski przechodzi w Kamionkowskie Błonia Elekcyjne – rekreacyjny teren zieleni położony przy Kanale Wystawowym, zarządzany przez Dzielnicę Praga-Południe. Nazwa upamiętnia pierwszą w Polsce wolną elekcję, która odbyła się na polach dzisiejszego Kamionka w 1573 r. Tereny te są powiązane krajobrazowo, ale przedziela je wąska ul. Międzynarodowa.
Centralne wejście do Parku Skaryszewskiego znajduje się przy Rondzie Waszyngtona. Drugie zaakcentowane wejście znajdziemy na końcu ul. Międzynarodowej. Poza tym dostaniemy się tu także z al. Zielenieckiej i al. Waszyngtona. Obecnie północno-wschodni fragment Parku jest wydzielony na tereny Klubu Sportowego KS Drukarz.
Flora
Przy zakładaniu Parku Skaryszewskiego posadzono 280 taksonów roślin drzewiastych. Planowany był jako jeden z najbogatszych pod względem dendrologicznym parków w Warszawie. Nie wszystkie jednak poradziły sobie w polskich warunkach klimatycznych. Ponadto Park uległ dużym zniszczeniom w czasie II wojny światowej, wycięto wówczas wiele drzew, m.in. wszystkie świerki rosnące na wzgórzach. W okresie powojennym dosadzono tysiące drzew i krzewów.
Obecnie rośnie tu ponad 160 gatunków i odmian roślin drzewiastych, wśród których dominują liściaste, ale jest też dość dużo gatunków iglastych. Drzewa tworzą nie tylko szpalery przy głównych alejach, lecz także liczne grupy naturalistyczne, gdzie towarzyszą im krzewy oraz „parawany” w kameralnych zakątkach Parku.
W głównej alei rosną szpalery jesionów wyniosłych (Fraxinus excelsior). Zastąpiły one posadzone pierwotnie kasztanowce pospolite o pełnych kwiatach. Oryginalnie rosnąca tu odmiana Aesculus hippocastanum f. flore pleno nie przetrwała surowych polskich zim.
W Parku spotkamy jeszcze kilka gatunków i odmian jesionów, w tym:
- jesion wąskolistny (Fraxinus angustifolia) ‘Monophylla Laciniata’,
- jesion amerykański (Fraxinus americana) ‘Acuminata’,
- jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) ‘Jaspidea’.
Aleja obwodowa w kształcie elipsy obsadzona jest natomiast różnymi gatunkami lip. Są to:
- lipa drobnolistna (Tilia cordata),
- lipa krymska (Tilia ×euchlora),
- lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos).
Do najcenniejszych drzew należą okazy z pierwotnej kolekcji dendrologicznej Parku, które przetrwały do naszych czasów. Znajdziemy wśród nich takie gatunki jak:
- korkowiec amurski (Phellodendron amurense),
- orzesznik gorzki (Carya cordiformis),
- skrzydłorzech kaukaski (Pterocarya fraxinifolia),
- kłęk amerykański (Gymnocladus dioicus),
- dąb kaukaski (Quercus macranthera),
- wiązowiec południowy (Celtis occidentalis).
Na uwagę zasługuje kasztanowiec mieszańcowy (Aesculus ×hybrida) – bardzo rzadki w polskich parkach naturalny mieszaniec (Aesculus flava ×Aesculus pavia) o czerwono-żółtych kwiatostanach. W środkowej części Parku natomiast zachwyca Pomnik Przyrody – okazały buk pospolity (Fagus sylvatica) w odmianie czerwonolistnej ‘Purpurea’.
Można tu oglądać również inne rzadko spotykane odmiany, takie jak cypryśnik błotny (Taxodium distichum) w odmianie kolumnowej ‘Fastigiatum’ czy wiąz syberyjski (Ulmus pumila) w odmianie turkiestańskiej ‘Pinnato-Ramosa’.
Inne drzewa liściaste, które zobaczymy w Parku, to:
- buk pospolity (Fagus sylvatica),
- grab pospolity (Carpinus betulus),
- wiąz szypułkowy (Ulmus laevis),
- wiąz górski (Ulmus glabra),
- czeremcha (Prunus padus),
- jabłoń (Malus sp.) – odmiany ozdobne,
- głóg (Crataegus sp.),
- wierzba płacząca (Salix ×sepulcralis) ‘Chrysocoma’.
Liczne urokliwe wierzby spotkamy przy stawach i nad Jeziorkiem Kamionkowskim, gdzie malowniczo zwieszają gałęzie ku tafli wody.
Drzewa iglaste występują najliczniej na wzniesieniu przy kaskadzie. Są to:
- świerk pospolity (Picea abies),
- świerk kłujący (Picea pungens),
- świerk serbski (Picea omorika),
- daglezja zielona (Pseudotsuga menziesii).
W innych częściach Parku spotkamy też okazałe modrzewie (Larix sp.), żywotniki (Thuja sp.) i cisy (Taxus sp.).
Jedna z najwspanialszych wiosennych ozdób w Parku to sześć wiekowych magnolii japońskich (Magnolia kobus) o pięknych białych kwiatach, rosnących przy różance. Te sędziwe okazy wyposażone są w solidne podpory wspierające ich rozłożyste konary. Wiosna to także czas kwitnienia w Parku czeremchy, jabłoni ozdobnych i głogów. Z kolei na trawniku przed różanką można wówczas podziwiać kwitnące rośliny cebulowe (krokusy, narcyzy).
Różanka – inaczej ogród różany urządzony dla celów dekoracyjnych – to jeden z charakterystycznych elementów zagospodarowania, typowy dla parków z początku XX w. Ta w Parku Skaryszewskim założona została w latach 1925–1926 przez Leona Danielewicza. Co ciekawe, projektant zakładał posadzenie tu aż 5 tysięcy róż w 80 odmianach. Ogród różany znajduje się w kameralnym wnętrzu parkowym, ogrodzonym kuliście idącym trejażem. Po wojnie został odtworzony wg oryginalnego projektu, zmodyfikowano jednak kompozycje roślinne. Pierwotnie rosły tu róże pienne, pnące i dzikie w towarzystwie bukszpanu. Obecnie różanka podzielona jest na regularne kwatery obsadzone różnymi odmianami róż rabatowych, wielkokwiatowych i okrywowych, otoczone żywopłotami z ligustru (Ligustrum vulgare). Okazałe topiary w formie kul, znajdujące się w jej centralnej części, utworzone są natomiast z żywotnika zachodniego (Thuja occidentalis) odmiany ‘Globosa’. Dodatkową ozdobą różanki są kwitnące wiosną na jej obrzeżach wspomniane wcześniej magnolie japońskie, azalie i różaneczniki, a jesienią – kolorowe liściane girlandy pnących się po trejażu winobluszczy.

Charakterystyczna rzeźba– „Tancerka” Stanisława Jackowskiego zdobi ogród różany.
Wiosną i latem w wybranych częściach Parku podziwiać można kolorowe rabaty hybrydowe komponowane co roku z innego zestawu roślin cebulowych, bylin ogrodowych i gatunków sezonowych. Można oglądać je m.in. przy pomnikach i tablicach pamiątkowych.
Dzięki bogactwu drzew i krzewów liściastych Park Skaryszewski jest niezwykle malowniczy jesienią. W zachwyt wprawiają rośliny o złocistych, pomarańczowych i czerwonych liściach. Szczególnie zjawiskowo w słoneczne dni wyglądają kolorowe drzewa odbijające się w tafli wody parkowych stawów.
Fauna
Park Skaryszewski jest niezwykle bogatą ostoją dzikiej fauny. Zasiedla go 18 gatunków ssaków – to połowa liczby wszystkich gatunków, jakie ogólnie można spotkać na terenie Warszawy. Obecność zbiorników wodnych sprawia, że znajdują tu dogodne miejsce do rozwoju bóbr (Castor fiber) i piżmak (Ondatra zibethicus). O obecności tych pierwszych świadczą ślady żerowania na przybrzeżnych wierzbach. W Parku żyją także dwa ssaki drapieżne: lis rudy (Vulpes vulpes) i kuna domowa (Martes foina), co można stwierdzić na podstawie licznych tropów. Ponadto Park Skaryszewski wyróżnia się na tle innych warszawskich terenów zieleni dużo większym zagęszczeniem populacji wiewiórki rudej (Sciurus vulgaris). Wiele z nich chętnie korzysta z dokarmiania przez ludzi.
Dzięki bogatym zadrzewieniom i licznym dziuplom naliczono tutaj 5 gatunków nietoperzy. Są to:
- nocek rudy (Myotis daubentonii),
- mroczek posrebrzany (Vespertilio murinus),
- mroczek późny (Eptesicus serotinus),
- karlik większy (Pipistrellus nathusii),
- borowiec wielki (Nyctalus noctula)
Wszystkie one podlegają ścisłej ochronie gatunkowej. Stanowią ważne ogniwo łańcucha pokarmowego, odżywiając się ogromną ilością owadów, w tym komarów oraz ważek.
Różnorodność siedlisk przyciąga zarówno ptaki związane z wodą, jak i gatunki typowo leśne. Pośród skrzydlatej fauny najczęściej można tu podziwiać takie gatunki jak:
- dzwoniec (Chloris chloris),
- wrona siwa (Corvus corone),
- dzięcioł zielony (Picus viridis),
- zięba (Fringilla coelebs),
- sikora bogatka (Parus major).
Natomiast na Jeziorze Kamionkowskim, oprócz powszechnych kaczek krzyżówek (Anas platyrhynchos), spotkać możemy także pływające łabędzie nieme (Cygnus olor). Na zimowanie przylatują z dalekiej północy gile (Pyrrhula pyrrhula) i strzyżyki (Troglodytes troglodytes). Wyjątkowym mieszkańcem jest należący do sów puszczyk (Strix aluco). W ciągu dnia dobrze ukrywa się przed wzrokiem zwiedzających. Jego obecność łatwiej stwierdzić na podstawie wypluwek zawierających niestrawione kości i skórę ofiar oraz po charakterystycznym, wieczornym pohukiwaniu.
Atrakcje, sztuka i historia
Miejsce odpoczynku całej dzielnicy
„Skaryszak” stanowi zieloną oazę chętnie odwiedzaną przez wszystkich mieszkańców Warszawy– jest to doskonała przestrzeń do relaksu na świeżym powietrzu z dala od miejskiego hałasu. Jego rozległe tereny oplecione są układem ścieżek prowadzących wśród pagórków i stawów, które gwarantują urozmaicone i długie trasy pieszych wędrówek. Pełen urokliwych zakamarków, zapewnia możliwość nieskrępowanego kontaktu z przyrodą.
Ławki do odpoczynku znajdziemy zarówno wzdłuż alejek, jak i w zacisznych zakątkach, np. na szczycie wodospadu czy w pobliżu któregoś z malowniczych stawów. W Parku wydzielone są także rozległe, słoneczne polany wykorzystywane do piknikowania i wypoczynku na trawie, w grupie przyjaciół lub z rodziną i dziećmi.
Inteligentne światło
Najnowsze plany renowacyjne Parku objęły też wymianę oświetlenia parkowego. Betonowe słupy zastąpiono stylizowanymi latarniami, wzorowanymi na tych z początku XX w. Co unikalne, lampy wyposażono w czujniki ruchu, które dostosowują natężenie światła do liczby spacerowiczów. System działa od godziny 22 do północy, wtedy światło osiąga wartość 2600 K. Natomiast od północy do rana temperatura barwowa zmniejsza się do 2200 K. Rozwiązanie to nie tylko pozwala zaoszczędzić energię, lecz także zmniejsza efekt „zanieczyszczenia światłem”, co ma zbawienny wpływ na życie mieszkających w Parku zwierząt, szczególnie tych aktywnych nocą.
Park rzeźb
Doskonałe dopełnienie skomponowanych z wielkim wyczuciem wnętrz parkowych stanowią rzeźby – „Tancerka” Stanisława Jackowskiego z 1927 r., która zdobi ogród różany; „Kąpiąca” Olgi Niewskiej z 1929 r., usytuowana malowniczo nad brzegiem Stawu Łabędziego, oraz „Rytm” Henryka Kuny z 1925 r. – najsłynniejsza rzeźba dwudziestolecia międzywojennego, za którą rzeźbiarz otrzymał grand prix na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej i Nowoczesnego Przemysłu w Paryżu w 1925 r.
W 2002 roku do Parku Skaryszewskiego wrócił także kubistyczny „Faun” w stylu art déco Jana Biernackiego. Oryginał wykonany w 1930 r., nagrodzony na wystawie paryskiej w 1935 r., w czasie II wojny światowej zaginął. Rzeźba przedstawiała postać z różkami i nóżkami zakończonymi kopytkami, siedzącą na delfinie tryskającym wodą. Współczesna replika to zasługa mieszkańca Saskiej Kępy, Mateusza Mroza. Zlecona przez niego replika, wykonana z afrykańskiego czarnego granitu przez kamieniarza ze Strzegomia, Jerzego Zyska, dekoruje plac zabaw nieopodal Stawów Kaczych. Rzeźba wieńczy misę zdroju wodnego.
Na głównym wejściu do Parku, w honorowym miejscu, stoi także pomnik jego patrona – popiersie Ignacego Jana Paderewskiego autorstwa Stanisława Sikory, odsłonięte w 1989 r. W głębi Parku natomiast znajdziemy wyeksponowaną na owalnym zielonym placu majestatyczną sylwetkę Edwarda Mandella House’a, amerykańskiego polityka, współtwórcy paktu Ligi Narodów i orędownika Polski, prywatnie przyjaciela Paderewskiego. Obecna rzeźba to replika z 1991 r. – oryginalna, z 1932 r., autorstwa Franciszka Blacka, została zniszczona w 1951 r.

W wybranych częściach parku podziwiać można kolorowe rabaty hybrydowe, m.in. przy pomnikach.
Ponadto na pagórku za wodospadem, ukryta wśród drzew, stoi niewielka betonowa Kapliczka Matki Bożej. Stylizowana na wiejską architekturę, nawiązuje do tradycji ludowych i regionalnych. Zaprojektowana przez Janusza Alchimowicza, zdobiła polski pawilon wystawowy na targach Sztuki i Techniki w Paryżu w 1937 r.
Miejsca pamięci
Oprócz dekoracyjnych dzieł sztuki Park przepełniony jest także miejscami upamiętniającymi tragiczne wydarzenia z historii.
Przy wejściu od ul. Międzynarodowej usytuowany jest symboliczny głaz pamięci 1 Zgrupowania Saperów Praskich „Chwackiego” Armii Krajowej, którzy w dniu wybuchu Powstania Warszawskiego toczyli zacięte walki z niemieckimi oddziałami na skarpie Jeziora Kamionkowskiego. Z kolei na obrzeżu różanki znajduje się płyta poświęcona Poległym Lotnikom Brytyjskim z bombowca Consolidated B-24 Liberator Brytyjskich Sił Powietrznych RAF, którzy zginęli, niosąc pomoc powstańczej Warszawie w nocy 14 sierpnia 1944 r. Przy głównej alei okalającej Park znajdziemy także głaz pamięci poległych w II wojnie światowej sportowców Akademickiego Związku Sportowego.
Ponadto od 2002 roku przy wejściu od Ronda Waszyngtona stoi granitowy pomnik Polaków – Ofiar Ataku Terrorystycznego w Nowym Jorku z 11 września 2001 r., uroczyście odsłonięty w pierwszą rocznicę zamachu.
Historia parku
Podmokłe łąki Skaryszewa
Pomysł na założenie parku miejskiego na terenach współczesnej Pragi pojawił się na początku XX w. Planowano wówczas budowę trzeciego mostu przez Wisłę, w związku z czym nastała konieczność zagospodarowania podmokłych terenów na prawym brzegu rzeki. Były to łąki dawnego miasteczka Skaryszew, zrównanego z ziemią w trakcie wyburzeń pod fortyfikacje Napoleona.
Most im. Cara Mikołaja II wybudowano w latach 1904–1913 (dzisiaj w jego miejscu stoi Most Poniatowskiego). A równolegle z nim powstawał w latach 1905–1916 Park Skaryszewski. Został zaprojektowany przez wybitnego architekta krajobrazu, Franciszka Szaniora. Zastosował on nowatorskie – jak na tamte czasy – rozwiązania, po mistrzowsku łącząc styl krajobrazowy z rozwijającym się dopiero stylem modernistycznym. Oficjalne otwarcie nastąpiło w 1916 r., a jego powierzchnia wynosiła wówczas 45 ha. W następnych latach Park stopniowo rozbudowywano. Każdy etap wprowadzał zmiany funkcjonalno-przestrzenne, ale główny zamysł kompozycyjny Szaniora pozostawał zachowany.
Czasy świetności
W latach 1921–1930 rozbudowę Parku nadzorował Leon Danielewicz, który wprowadził szereg zmian w zagospodarowaniu – m.in. wybudował kawiarnię, urządził plac zabaw dla dzieci oraz założył ogrody: różany i daliowy na zakończeniu głównej osi kompozycji Parku. W 1926 r. teren parkowy powiększono jeszcze w kierunku południowo-wschodnim pod kolejne boiska sportowe. W tym okresie nosił on nazwę Park Paderewskiego i posiadał najbogatszy program uwzględniający potrzeby rozwoju kultury fizycznej. Były to czasy jego świetności. Urządzano tu pokazy mody, zabawy taneczne, imprezy dla dzieci i koncerty jazzowe. Działały też cukiernia oraz kioski ze słodyczami i wodą sodową. Cieszył się ogromną popularnością mieszkańców. W „Kurierze Warszawskim” w 1935 r. chwalony był jako jeden z najpiękniejszych polskich ogrodów.
Powojenna odbudowa i lata późniejsze
W czasie II wojny światowej Park uległ znacznemu zniszczeniu. Zniknęły wszystkie drzewa iglaste i połowa liściastych. Na jego terenie przebiegały działania wojenne, na trawnikach zlokalizowane były zasieki z drutu kolczastego i bunkry, które zostały zlikwidowane w latach 1946–1947, przy powojennym porządkowaniu terenu. Posadzono wówczas tysiące nowych drzew i krzewów, zaś granice Parku przywrócono do tych sprzed 1926 r.
W 1969 roku nieznacznie zmieniono główną aleję parkową wg projektu Stanisława Bolka. Wprowadzono środkowy pas zieleni, a przestrzeń podzielono na geometryczne kształty, podkreślone blokami strzyżonych żywopłotów. Zrealizowano wówczas także ciąg spacerowy nad Jeziorem Kamionkowskim. Niestety, pod koniec lat 70. XX w. na terenie Parku przy al. Waszyngtona poprowadzono wpływający negatywnie na estetykę naziemny rurociąg magistrali grzewczej, niszcząc przy tym wiele cennych drzew.
Ochrona konserwatorska
Wojewódzki rejestr zabytków (Park Skaryszewski razem z Jeziorem oraz Kamionkowskie Błonia Elekcyjne i Ogrody polsko-niemieckie, wpisy nr 875 z dn. 13.12.1973 r., nr 1545-A z dn. 21.05.1993 r., z dn. 10.10.1995 r.); gminna ewidencja zabytków (Park Skaryszewski razem z Jeziorem, wpis z dn. 1.01.1975 r.).
- Staw w Parku Skaryszewskim.
- Kaskada w Parku Skaryszewskim.
- Układ wodny parku dopełniają takie elementy jak mostki.
- Charakterystyczna rzeźba– „Tancerka” Stanisława Jackowskiego zdobi ogród różany.
- Różanka w Parku Skaryszewskim.
- Różanka w Parku Skaryszewskim.
- W wybranych częściach parku podziwiać można kolorowe rabaty hybrydowe, m.in. przy pomnikach.
- W wybranych częściach parku podziwiać można kolorowe rabaty hybrydowe, m.in. przy pomnikach.
- W 2020 roku do parku wrócił kubistyczny „Faun” w stylu art déco Jana Biernackiego.
Nazwa: Park Skaryszewski im. Ignacego Jana Paderewskiego, „Skaryszak” (nazwa potoczna)
Lokalizacja: Kamionek – dzielnica Praga-Południe; zobacz na mapie
Godziny otwarcia: całodobowy
Powierzchnia: ok. 49,56 (55,5) ha
Styl: krajobrazowy z geometrycznymi elementami modernistycznymi
Okres powstania: 1909–1916, do 1930 r. dalsza rozbudowa
Ochrona konserwatorska: tak
- rzeźby
- różanka
- kamienny wodospad
- plac zabaw
- siłownia plenerowa
- stojaki na rowery przy różance
- stoliki do gry w szachy na tyłach wodospadu
- muszla koncertowa
- obiekty gastronomiczne