Udostępnij Link skopiowany

Park Akcji „Burza” z Kopcem Powstania Warszawskiego to miejsce symboliczne dla całej Warszawy. W 2023 r. zakończyliśmy rewitalizację parku zgodnie z historyczną symboliką tego miejsca, a także z myślą o przyrodzie. Pojawiła się nowa zieleń i udogodnienia dla użytkowników. Park został zwycięzcą Europejskiej Nagrody dla Miejskiej Przestrzeni Publicznej.

Teren parku

Park Akcji „Burza” to miejsce symboliczne dla całej Warszawy, dlatego znalazł się wśród 100 projektów, których realizację obiecał mieszkańcom stolicy prezydent Rafał Trzaskowski. Park – po rewitalizacji – został udostępniony warszawiakom w lipcu 2023 r., w przeddzień 79. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Jest tu wiele miejsc, które nawiązują do pamiętnych wydarzeń z 1944 r. Ale pojawiły się też nowe udogodnienia: ścieżka przyrodnicza, kładka wśród drzew czy strefa rekreacyjna dla dzieci.

Wiele miejsc w zmodernizowanym Parku Akcji „Burza” odnosi się do wydarzeń z przeszłości. Wchodzący od ulicy Bartyckiej zobaczą oryginalną ekspozycję historyczną, opowiadającą o odbudowie Warszawy. W okazałych gabionach wyeksponowano tu ruiny stolicy, wraz z tablicami informacyjnymi. Fragmenty ruin w mniejszej skali zaprezentowano również wzdłuż odnowionych schodów alei Godziny „W”.

Do historii nawiązuje też znajdujący się w parku Kopiec Powstania Warszawskiego. Na jego szczycie odwiedzający mogą skorzystać z dwupoziomowej platformy widokowej z odnowionym symbolem Polski Walczącej, zamontowanym na nowym cokole. Przez 63 dni, od 1 sierpnia do 2 października monument jest podświetlany w sposób imitujący płomień. W pobliżu pomnika powstało też miejsce na ognisko pamięci.

Na szczyt Kopca prowadzą dwie trasy – schody z miejscami do wypoczynku i podświetlanymi barierkami oraz zbudowane od nowa wąwozy, których ściany są wykonane z gruzobetonu. Do ich uformowania wykorzystano gruz pozyskany podczas budowy. To nawiązanie do historii Kopca, który usypano po wojnie z gruzów stolicy.

W 2024 r. udostępniliśmy mieszkańcom plac wejściowy pod Kopcem od strony ul. Bartyckiej. Mieszkańcy mogą tam teraz podziwiać bogatą i różnorodną roślinność. W kwietniu wspólnie z nami posadzili mikrolas Miyawakiego. To łącznie ponad 2 tys. roślin rodzimych gatunków, w tym 800 bylin, 1350 drzew i krzewów.

W 2024 r. park został zwycięzcą Europejskiej Nagrody dla Miejskiej Przestrzeni Publicznej. Park jest również laureatem kilku innych ważnych nagród – Grand Prix Nagrody Architektonicznej tygodnika „Polityka” oraz trzech Nagród Architektonicznych Prezydenta Warszawy w kategoriach: projektowanie przestrzeni publicznej, Grand Prix oraz Rozwiązania Proekologiczne.

Rewitalizację parku poprzedziły przeprowadzone w 2018 r. konsultacje społeczne. Przebudowa kosztowała ponad 24 mln zł. Projekt zmian przygotowały pracownie topoScape i Archigrest. Prace budowlane wykonała firma Remondis.

Inwestycja realizowana była w ramach projektu unijnego nr POIS.02.05.00-00-0116/16 pn. Utworzenie terenów zieleni o symbolice historycznej na obszarze m.st. Warszawy, współfinansowanego z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.

Flora

Z wąwozów, których ściany z czasem obrosną mchem, można przejść płynnie na ścieżkę przyrodniczą. Wzdłuż niej ustawiono ławki i krzesła. Na ścieżce umieszczono też tablice w języku polskim i angielskim, informujące o specyfice przyrody ruderalnej, gatunkach pionierskich roślin, faunie i florze tego miejsca. Trasa ścieżki prowadzi do kładki wśród drzew. Można na nią wejść lub wjechać wózkiem również od strony ul. Grupy AK „Północ”, przy której powstała strefa dla psów.

W ramach przebudowy na terenie Kopca posadzonych zostało ponad 450 młodych drzew parkowych i około 8,5 tys. sadzonek drzew leśnych, a także liczne krzewy i byliny gatunków rodzimych. Zachowano też strefy dzikiej przyrody o ograniczonej dostępności dla człowieka.

Spacerując ścieżką przyrodniczą można zobaczyć, jak przyroda sama przystosowała się do zmian, zajmując zdegradowane podłoże i jak na nim wyewoluowała. Cały Kopiec od ponad 50 lat jest terenem, na którym można obserwować naturalną sukcesję roślinności. Początkowo na wzniesieniu spontanicznie powstawały łąki. Jeszcze w latach 70. z Kopca rozciągała się panorama na całą Warszawę i Wisłę. Dziś porastają go całkiem spore zagajniki. Tworzą go w przeważającej mierze pochodzące z Ameryki Północnej klony jesionolistne, które mają po 20-40 lat – drzewa tego gatunku skolonizowały Kopiec w ponad 30%.

Nietypowym zjawiskiem przyrodniczym jest las łęgowy na południowej i wschodniej stronie Kopca. Łęgi są związane z potokami, rzekami i mokradłami. Są europejskim odpowiednikiem lasów deszczowych i stanowią cenne siedliska pod względem różnorodności biologicznej. Przykładem są łęgi na dzikim brzegu Wisły chronione w ramach programu NATURA 2000. Natomiast łęg wiązowy z fiołkiem wonnym, który wykształcił się samoistnie na Kopcu, jest unikatem. Wyrósł na stromym zboczu jest zasilany wodą deszczową spływającą po powierzchni skarp. Występowanie lasu łęgowego w takim miejscu dowodzi, że mamy do czynienia z terenem, który jest cenny pod względem siedlisk. Oprócz wiązu szypułkowego rosną w nim jesiony wyniosłe, czereśnie pospolite, a także liany powojnika pnącego i chmielu zwyczajnego.

Fauna

Teren Kopca zasiedla ponad 20 gatunków ptaków, m.in.: kapturka, zięba, kos, gołąb grzywacz, kwiczoł, sikora modraszka, sikora bogatka, rudzik, wrona siwa, sroka, pierwiosnek, łozówka, krogulec, bażant, pełzacz ogrodowy, szczygieł, drozd śpiewak, piegża, sójka, szpak, dzięcioł duży, jerzyk.

Ssaki żyjące na Kopcu to nietoperze (karlik malutki, borowiec wielki, mroczek późny), jeże czy lisy.

Atrakcje i udogodnienia

W odnowionym parku na rozległej łące powstała strefa rekreacyjna dla dzieci. Znajdą tu coś dla siebie wielbiciele wspinaczki i jazdy na tyrolce oraz miłośnicy huśtawek i zjeżdżalni. Najmłodsi mogą też biegać lub czołgać się po tunelach. Większość urządzeń do zabawy została wykonana z naturalnych materiałów.

W ramach inwestycji park został dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnością czy opiekunów z dziećmi. Osoby te mogą dostać się na szczyt Kopca z pominięciem schodów. Wejścia do parku, w tym dodatkowe wejście od strony ul. Grupy AK „Północ” oraz ścieżki spacerowe o odpowiednim nachyleniu umożliwiają im swobodne poruszanie się po parku i korzystanie z nowych stref rekreacyjnych. Istniejąca droga obwodowa wokół wzniesienia również została poprowadzona wąwozami o łagodnym nachyleniu. Strome podejście na sam szczyt Kopca zostało złagodzone i wyposażone w rampy, aby ułatwić dostęp osobom o ograniczonych możliwościach poruszania się i ich asystentom.

Kilka słów o historii

Kopiec na warszawskim Czerniakowie usypano w latach powojennych z gruzów zburzonej stolicy. W latach 90. pomysł stworzenia z ruin miasta pomnika zburzonej Warszawy podchwycił Eugeniusz Ajewski ps. „Kotwa”, architekt Biura Odbudowy Stolicy i uczestnik Powstania Warszawskiego. Z jego inicjatywy w 50. rocznicę zrywu w 1994 roku na szczycie wzgórza ustawiono Kotwicę – Znak Polski Walczącej, zaś w 2004 roku Kopcowi Czerniakowskiemu oficjalnie nadano nazwę „Kopiec Powstania Warszawskiego”. Co roku odbywają się tu uroczystości związane z rocznicą tego ważnego dla stolicy i kraju wydarzenia.