„Skwer Markowska”

W ramach prac usunęliśmy 1 434 m2 betonu i asfaltu. Teraz większość ciągów pieszych stanowią wodoprzepuszczalne alejki mineralne. W nowej nawierzchni wykorzystaliśmy również zabytkową kostkę bazaltową.

Posadziliśmy 27 drzew (jesiony pensylwańskie w odmianie ‘Summit’ i platany), ponad 1 tys. krzewów, byliny, trawy ozdobne, pnącza – które będą się pięły po pergolach – i cebule. Założyliśmy również trawniki na powierzchni 540 m2.

Na tzw. skwerze miło spędzą czas i starsi mieszkańcy, i rodzice ze swoimi pociechami. Zamontowaliśmy urządzenia do zabawy – m.in. domek ze zjeżdżalnią, huśtawkę, karuzelę, mini linarium i piaskownicę. Są też urządzenia dostosowane dla dzieci z niepełnosprawnościami. Podczas zabawy dzieci będą mogły dowiedzieć się więcej o przyrodzie z „kostek wiedzy” – informacji i atrakcyjnych grafik umieszczonych na drewnianych słupach obrotowych.

W upalne dni ochłodę zapewni fontanna posadzkowa. Na „skwerze” można też odpocząć na ławkach albo zagrać w szachy przy stolikach z szachownicą.

Prace rozpoczęliśmy w marcu 2024 r. i zostały zakończone w grudniu 2024 r. 'Skwer Markowska’ to realizacja projektu z budżet obywatelskiego pn. Zielone skwery Pragi (pomysłodawcy: Krzysztof Michalski i Robert Migas-Mazur ). Prace nadzorowane przez naszą jednostkę wykonała firma AKG Architektura Krajobrazu według projektu mamArchitekci. Teren jest pod ochroną konserwatorską – zgodę na przeprowadzenie prac wydał Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Trochę historii

Utworzony w 2024 r. skwer przy ul. Markowskiej znajduje się na terenie zespołu pofabrycznego dawnej Warszawskiej Wytwórni Wódek „Koneser”, wpisanego do rejestru zabytków w 1988 r. (nr rejestru 1320-A) jako interesujący przykład przemysłowej zabudowy Warszawy z przełomu XIX i XX w.

Ulica Markowska na wysokości skweru jest śladem po usypanych w 1770 r. Wałach Lubomirskiego. Wysokie na 170 cm wały miały chronić przed zagrożeniem epidemii dżumy, która szczęśliwie nie dotarła wówczas do Polski. Zlikwidowano je dopiero w 1875 r.

W latach 1895-1897 powstały najstarsze zabudowania Wytwórni. Na terenie obecnego skweru stał budynek, w którym znajdowało się pierwsze z warszawskich ujęć wody oligoceńskiej. W latach 1919-1945 w czasach świetności Wytwórni woda oligoceńska czerpana była z głębokości 260 m i wykorzystywana do produkcji słynnych na cały świat wódek Luksusowej i Wyborowej oraz popularnej w kraju Żytniej. Z ujęcia wielokrotnie też korzystali mieszkańcy Pragi, np. po wysadzeniu przez Rosjan w 1915 r. mostu Kierbedzia, pod którym przebiegały z lewobrzeżnej części miasta na Pragę rury warszawskich wodociągów. Po wybuchu w 1939 r. II Wojny Światowej ograniczono produkcję alkoholu, a finalnie w 1944 r. wstrzymano produkcję.

W latach powojennych upaństwowiony kompleks podupadł, a zabudowania ulegały zniszczeniu. W latach 90. w budynku uruchomiono ogólnodostępne ujęcie studni oligoceńskiej. Służyła ona okolicznym mieszkańcom do 2016 r., kiedy zlikwidowano budynek wraz z ujęciem wody. W latach 2006-2019 prywatny inwestor przekształcił pofabryczny teren w nowoczesny kompleks mieszkalno-biurowo-handlowy – Centrum Praskie „Koneser”, z zachowaniem historycznej tkanki dawnych zabudowań.

Na wysokości placu zabaw znajduje się kamienica przy ul. Markowskiej 18A. Kamienica została wybudowana w 1900 r. jako mieszkania służbowe dla pracowników wytwórni wódek. Budynek miał wtedy tylko jedno piętro, a po 20 latach dobudowano jeszcze dwie kondygnacje. W 1923 r. budynek został przejęty przez Mennicę Państwową, która rozpoczęła działalność w nowym miejscu w kwietniu 1924 r. Przed budynkiem znajdował się urządzony ogród o powierzchni ponad 1,5 tys. m². W czasie II Wojny Światowej w 1944 r. wytwórnia monet uległa częściowemu wyburzeniu, ale jeszcze w tym samym roku wznowiono produkcję. W czasie okupacji niemieckiej na terenie mennicy działała komórka konspiracyjna. W 1952 r. przeniesiono siedzibę Mennicy Państwowej z ul. Markowskiej na ulicę Pereca na warszawskiej Woli.