Staw przy Dolnej bardziej dostępny i przyjazny dla zwierząt i mieszkańców

Staw przy Dolnej znajduje się na Skwerze im. Olgi i Andrzeja Małkowskich na Mokotowie. Zbiornik był zaniedbany, zarośnięty, zamulony, pełen odpadów, także budowlanych, a teren wokół był nierówny i podmokły. Obecnie to miejsce jest bardziej zielone, jakość wody w stawie się poprawiła, nowe rośliny i tratwy na zbiorniku przyciągają ptaki wodne. Udogodnieniem dla mieszkańców jest nowa ścieżka z nawierzchni mineralnej – w miejscu chodnika – ławki i kosze na śmieci.

Przywróciliśmy równowagę biologiczną w stawie

Prace rozpoczęliśmy w 2022 r. od bioremediacji stawu, żeby przywrócić w nim równowagę biologiczną. Na nasze zlecenie firma ACS Poland wykonała m.in. badania jakości wody, zastosowała probiotyczne preparaty mikrobiologiczne, przeprowadziła inwentaryzację ryb. Wykonano również nasadzenia roślinności w tzw. strefie ekotonowej, czyli strefie przejściowej pomiędzy lądem a wodą. Żeby skutecznie oczyścić wodę i zwiększyć bioróżnorodność posadzono: pałkę szerokolistną, jeżogłówkę gałęzistą, żabieńca babkę wodną, miętę nadwodną, mannę mielec, kosaćce żółte oraz czermień błotną. Pomiary wody i osadów dennych oraz aplikację preparatów powtórzono w 2023 r. Badania wykazały poprawę parametrów fizykochemicznych wody i osadów dennych w stawie. W przyszłym roku zostanie opracowany raport końcowy. Jednak teraz widać pozytywne efekty naszych działań. Dzięki pracom konserwacyjnym staw nie jest już tak bardzo porośnięty roślinnością szuwarową. Późną jesienią wykosiliśmy część trzcin, usunęliśmy kłącza korzeniące się w dnie oraz odpady zalegające w stawie. Pozostawiamy niewielkie wyspy, tak aby w razie niebezpieczeństwa ptaki – szczególnie młode – mogły ukryć się przed drapieżnikami.

Ciekawostką może być sposób prowadzenia prac, do którego wykorzystywana była kosiarka pływająca. Dzięki jej dodatkowemu osprzętowi w postaci glebogryzarki, możliwe było także usuwanie kłączy tworzących zbitą bryłę ze środkowej części zbiornika. Dodatkowo w części północno-wschodniej umocniliśmy brzeg kiszką faszynową. Dzięki temu nie będzie dochodziło do podmywania brzegu od strony najczęściej użytkowanej przez mieszkańców, a poziom wody będzie nieco wyższy z korzyścią dla ekosystemu wodnego.

Nowa ścieżka

Wykonaliśmy nową ścieżkę – trasa ścieżki została poprowadzona tak, aby powstała strefa buforowa pomiędzy stawem a terenem uczęszczanym przez mieszkańców. Obszar ten będzie koszony tylko raz w roku – w okresie jesiennym, co pozytywnie wpłynie na funkcjonowanie stawu jako siedliska dla wielu organizmów związanych ze środowiskiem wodnym. Ponadto, w obniżeniu terenu, na przebiegu ścieżki, utworzyliśmy przejście z nadproży ze żwirem, tak aby przy wysokich stanach wody w stawie mogła ona swobodnie spływać na łąkę rosnącą na terenie zieleńca.

Rośliny, tratwy dla ptaków i tablica informacyjna

Przy stawie ustawiliśmy tablicę informacyjną dotyczącą szkodliwości dokarmiania ptaków pieczywem i resztkami jedzenia. Aby wesprzeć ptaki posadziliśmy rośliny, których owoce zapewnią im pożywienie takie jak: jarząb pospolity, kalina, dzika róża i tarnina. Warto dodać, że od 2020 r. ustawiamy tratwy w celu poprawy warunków siedliskowych ptaków. Nad stawem jest ich coraz więcej – w tym roku mogliśmy podziwiać m.in. kokoszki zwyczajne, krzyżówki oraz łyski zwyczajne.

Niezależnie od projektu przy stawie zostały posadzone drzewa np. wierzba płacząca, topola biała i kasztanowiec pospolity, z myślą o dzieciach korzystających z naturalnego placu zabaw, który znajduje się tuż obok stawu. Plac zabaw powstał wcześniej w ramach realizacji projektu z budżetu obywatelskiego „Ogrody deszczowe i naturalne place zabaw na terenie m.st. Warszawy, w tym plac zabaw w Parku Dolina Służewiecka”.