Jeden z kanałów w Warszawie

Jak zarządzamy wodami w mieście

Czy wiecie, że w Warszawie opiekujemy się nie tylko zielenią – również kanałami, zbiornikami wodnymi i wałami przeciwpowodziowymi?
Dbamy o bezpieczeństwo mieszkańców, zapobiegając podtopieniom, ale również przeciwdziałamy skutkom suszy, ograniczając odpływ wody z miasta.

Sieć kanałów, rowów czy cieków naturalnych (rzek, potoków, strug) nie ma w Warszawie jednego zarządcy. Część obiektów jest administrowana przez Zarząd Zieleni m.st. Warszawy, a część przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, spółki wodne i urzędy dzielnic.

Kanały, zbiorniki i wały, którymi zarządza ZZW

Zarządzamy w sumie: 26 kanałami, 20 zbiornikami wodnymi i 11 wałami przeciwpowodziowymi. Łączna długość kanałów, którymi zarządzamy to ponad 60 km, wałów – 37,4 km, a zbiorniki wodne zajmują powierzchnię ok. 78 ha.
Ponadto nadzorujemy funkcjonowanie Stacji Pomp Gocław Bluszcze Przepompownia, służącej ochronie przeciwpowodziowej dla znacznej części prawobrzeżnej Warszawy. Pełna lista obiektów znajduje się na naszej stronie.

​Bezpieczeństwo przede wszystkim: wały przeciwpowodziowe

Najistotniejszym obiektami z punktu widzenia bezpieczeństwa mieszkańców Warszawy są wały przeciwpowodziowe Wisły. Na bieżąco prowadzimy monitoring stanu technicznego oraz porządkowego wałów i podejmujemy działania niezbędne dla utrzymania wałów we właściwym stanie. Zabiegi konserwacyjne przeprowadzamy dwa lub trzy razy w roku. W ramach konserwacji wykonujemy m.in. koszenie skarp i uzupełnianie ubytków (dziur i wyrw) w skarpach, na koronie wałów lub na wjazdach/zjazdach wałowych.

Zajmujemy się również utrzymaniem i remontami urządzeń wodnych, takich jak śluzy wałowe czy przepusty wałowe, oraz obiektami hydrotechnicznymi – np. Bramą Czerniakowską w Porcie Czerniakowskim.

Nie tylko Wisła: kanały w mieście

Są nieodłącznym elementem warszawskiego krajobrazu – jeździmy wzdłuż nich na rowerach, chłodzimy się przy nich w parkach w upalne dni, podziwiamy ich estetykę, bogatą faunę oraz florę. Często traktujemy je jako coś oczywistego, ale w dobie zmian klimatu ich znaczenie jest coraz większe. Wymagają też intensywnych, długofalowych prac. Kanały, cieki, stawy, zbiorniki, fosy. By mogły pełnić swoje funkcje, należy je na bieżąco kontrolować i konserwować – pamiętając przy tym, że zbiorniki wodne w stolicy to naczynia połączone. Dobrym przykładem jest zabieg spiętrzania wody w kanale, który ma pozytywny wpływ na środowisko. Dzięki temu zabiegowi może się także zwiększyć poziom wody w jeziorach czy stawach.

Warszawskie kanały pełnią bardzo istotną funkcję związaną z gospodarką wodną. Chronią infrastrukturę drogową i tereny mieszkaniowe przed zalaniem To właśnie do kanałów spływają wody opadowe i roztopowe z terenów miejskich. Dlatego kluczowe jest zapewnienie stałej drożności i przepustowości kanałów. W tym celu prowadzimy cykliczne prace utrzymaniowe, by zapewnić swobodny spływ wód ze zlewni.

Kanały w Warszawie stanowią także nieocenione siedliska roślin i zwierząt. Tworzą korytarze ekologiczne umożliwiające migracje zwierząt i pełnią istotną rolę w regulowaniu mikroklimatu w mieście. Stanowią enklawę przyrodniczo-krajobrazową, a z uwagi na położone wzdłuż kanałów ciągi pieszo-rowerowe, są to także atrakcyjne miejsca rekreacji i wypoczynku dla mieszkańców.

Dwa razy do roku możecie zaobserwować przy naszych kanałach i na wałach pracowników wykonujących prace konserwacyjne. Są to prace ręczne i mechaniczne, polegające na koszeniu skarp i pasów eksploatacyjnych oraz na usuwaniu roślinności korzeniącej się w dnie (fragmenty roślin pozostawiamy). Zabiegi mają na celu przede wszystkim zapewnienie bezpieczeństwa na terenach mieszkalnych zlokalizowanych w przebiegu kanałów, ale też poprawiają estetykę przestrzeni.

Drzewa porastające kanały i cieki także są pod opieką ZZW. Zlecamy cięcia pielęgnacyjne drzew, a usuwamy drzewa jedynie w skrajnych przypadkach, czyli w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia ludzi. W miejscach, gdzie jest to możliwe, wykonujemy nasadzenia.

Podczas prac szczególną uwagę zwracamy na bezpieczeństwo zwierząt, by nie naruszać ich miejsc lęgowych.

Stołeczne zbiorniki wodne

Zbiorniki, którymi się opiekujemy, pełnią istotne funkcje krajobrazowe, rekreacyjne i retencyjne. Wiele z nich znajduje się w popularnych parkach, m.in. w Parku Skaryszewskim, Ogrodzie Saskim, Ogrodzie Krasińskich, Parku Promenada czy Arkadia. Przez cały rok prowadzimy prace konserwacyjne mające na celu utrzymanie zbiorników w jak najlepszym stanie.

Dbamy o to, aby zachować różnorodność biologiczną, dlatego nasze działania ograniczamy tylko do działań niezbędnych. Czasami zbiornik wygląda na zaniedbany, ale wewnątrz niego tętni życie. Prace utrzymaniowe staramy się przeprowadzać jesienią. W sezonie wiosenno-letnim z powierzchni lustra wody tylko sporadycznie usuwamy glony oraz materię organiczną unoszącą się na powierzchni, bowiem jest ona źródłem pokarmu i schronienia dla różnych organizmów żyjących w środowisku wodnym.

Na wielu zbiornikach umieszczamy także platformy dla ptaków, które również są poddawane regularnym przeglądom. Podczas wędrówek nurogęsi poziom wody w Kanale Piaseczyńskim jest specjalnie obniżany, by matki z młodymi mogły swobodnie przepłynąć pod ulicą Myśliwiecką w kierunku Wisły.

Wody podziemne

W swoim utrzymaniu mamy także ujęcia wód podziemnych:

  • przy ul. Anielewicza róg ul. Andersa ujęcie wód podziemnych z utworów oligoceńskich (studnię wraz z obszarem strefy ochrony bezpośredniej), ze Stacją Uzdatnia Wody i ogólnodostępnym punktem czerpalnym;
  • przy ul. Furmańskiej ogólnodostępny punkt czerpalny zasilany wodą podziemną z utworów oligoceńskich ze studni zlokalizowanej na terenie Pałacu Prezydenckiego (obecnie nieczynny do czasu usunięciu awarii przez Centrum Obsługi Kancelarii Prezydenta RP).

Jak zatrzymujemy wodę w mieście?

Prowadzimy wiele działań, których celem jest przeciwdziałanie skutkom zmian klimatycznych:

  • w kanałach spiętrzamy wodę w celu podwyższenia jej poziomu, by stworzyć warunki dla rozwoju fauny i flory (Kanał Gocławski, Kanał 26, Kanał Rembertowski, Kanał Nowa Ulga, Kanał ul. Obserwatorów, Kanał Jeziorki),spiętrzamy wodę na Jeziorku Kamionkowskim;
  • spiętrzamy wodę w Kanale Siekierkowskim, by podwyższyć poziom wody w Jeziorku Czerniakowskim;
  • napełniamy zbiorniki w parkach i konserwujemy je (np. w Parku Skaryszewskim);
  • w ramach działań z Budżetu Obywatelskiego, Dział Rozwoju Wód ZZW stworzył 3 ogrody deszczowe (Białołęka i Praga Południe); ogrody deszczowe powstają również w innych lokalizacjach – w pasach drogowych i parkach, które obecnie są w przebudowie (Pole Mokotowskie, Park. Im.  Cichociemnych Spadochroniarzy AK i Park Akcji „Burza”),w 2022 r. wykonamy dwa ujęcia wody z Potoku Służewieckiego, aby zasilić suche stawy w Parku Dolinka Służewska – zyska na tym lokalna przyroda, a zabieg pozwoli również przejąć część wód pojawiających się w potoku po większych opadach, co zmniejszy ryzyko fali powodziowej na pobliskich terenach;
  • dbamy o czystość wody w zbiornikach: w ramach realizacji projektów z budżetu obywatelskiego wykonujemy prace polegające na bioremediacji (technologia usuwania zanieczyszczeń) w stawie przy ul. Dolnej, w Jeziorku Kamionkowskim i dwóch stawach w Parku Skaryszewskim oraz w jednym ze Stawów Brustmana; dzięki tym zabiegom woda w zbiornikach stanie bardziej przejrzysta oraz będzie zawierała większą ilość tlenu,co znacznie polepszy warunki siedliskowe organizmów żyjących w środowisku wodnym – prace te opiszemy bardziej szczegółowo w kolejnym artykule.  
Pokaż inne artykuły