Park Promenada-Morskie Oko – ogród na wzgórzu i malownicze stawy

ZABYTKOWY OGRÓD I POWOJENNY PARK
Park Promenada-Morskie Oko znajduje się na Starym Mokotowie między ulicami Puławską i Belwederską. To park o urozmaiconej rzeźbie terenu, ponieważ znajduje się częściowo na Skarpie Warszawskiej, a także nad nią i pod nią. Zabytkowy, niemal osiemnastohektarowy kompleks parkowy składa się z powojennego parku Morskie Oko i dawnego Ogrodu Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej zwanego Promenadą.
Ogród powstał w latach 1772-74, zaprojektował go królewski architekt Szymon Bogumił Zug. Towarzyszył on budowie willi Lubomirskiej. Całe założenie księżna nazwała „Mon Coteau” (fr. „Moje Wzgórze”). Franciszek Szuster kupił je w 1845 r. i przebudował pałacyk w stylu neorenesansowym. Co ciekawe, przed I Wojną Światową powstał tu park zabaw z wieloma rozrywkami typowymi dla lunaparku. Niestety, w 1940 r. cały drzewostan, poza tym do dziś obecnym przy samym pałacyku na skarpie, został wycięty, a drewno wykorzystano na opał. W latach 60. pałacyk został odbudowany w stylu neogotyckim.
Całe założenie połączono z nowo powstałym parkiem, gdzie, w miejscu skąd pobierano glinę do cięgieł, stworzono staw Morskie Oko (z fontanną), zainspirowany swoim tatrzańskim odpowiednikiem (łącznie w obu parkach znajdują się trzy stawy). Żeby utrzymać stawy w dobrym stanie co roku wykonujemy wiele prac – m.in. czyścimy dno w strefie przybrzeżnej (niestety również ze śmieci), wygrabiamy liście i glony z wody przy brzegu, usuwamy przetamowania, wiatrołomy, gałęzie. Wiosną na stawach umieszczamy tratwy dla ptaków wodnych.
Z budowli pozostałych po dawnym ogrodzie i rezydencji księżnej warto zwrócić uwagę na Domki: Mauretański i Gotycki (zwany też z Gołębnikiem; na jego wieży widać zegar z kurantem wygrywający „Marsz Mokotowa”). Jednym z popularnych miejsc spotkań w parku jest nowoczesny pomnik Jana Matejki (i siedzącego na cokole Stańczyka). Dzieło zaprojektował z rozmachem Marian Konieczny, a warszawiakom zaprezentowano je w 1994 r. Natomiast przy ul. Dworkowej upamiętniono w formie obelisku żołnierzy Pułku AK Baszta, którzy zostali zamordowani przez Niemców podczas Powstania Warszawskiego po kilkunastogodzinnej wędrówce kanałami. Jest to jedno z kilku miejsc pamięci w parku związanych z tragicznymi wydarzeniami Powstania.
Idąc główną aleją w parku Promenada, obsadzoną podwójnymi rzędami lip srebrzystych ‘Varsaviensis’, wyjdziemy na różankę osi pałacu. Wokół pałacu Szustrów można zobaczyć zachowany starodrzew z okazałymi dębami – pomnikami przyrody. Powojenna kompozycja dolnej części parku nawiązuje do jej pierwotnego krajobrazowego układu. W pasie środkowym leżącym na wprost tarasu pałacowego rozciągają się otwarte przestrzenie trawników z kępami drzew i krzewów. U podnóża skarpy w południowej części zachowane jest Mauzoleum Szustrów z 1899 r.
BADAMY I PIELĘGNUJEMY DRZEWA, POSTAWILIŚMY 160 NOWYCH ŁAWEK
W 2020 r. przeprowadziliśmy inwentaryzację drzewostanu: w parku znajdują się 1374 drzewa, 16 grup drzew, 131 grup krzewów i 99 krzewów. Gatunkami przeważającymi są klony pospolite i klony jawory. W pobliżu stawu w Parku Promenada rośnie pomnikowe drzewo z gatunku lipa drobnolistna. Innymi drzewami zasługującymi na uwagę jest klon jawor „Leopoldii’ przy wejściu na plac zabaw w Parku Promenada, topole: carskie (po prawej stronie od Pałacu Szustrów), kanadyjskie ‘Robusta’ – na placu zabaw od ul. Spacerowej, Simona w pobliżu ul. Słonecznej, szare – za pałacem Szustrów, berlińska – przy mniejszym stawie w Parku Promenada i najbardziej okazała topola kanadyjska ‘Serotina’ znajdująca się przy restauracji „Oko w oko”.
Po inwentaryzacji drzew przystąpiliśmy do ich przeglądu, w wyniku którego wykonaliśmy pielęgnację ok. 100 drzew. W 2022 r. planujemy nasadzenia 24 drzew, m. in. robinie białe, graby pospolite, klony jawory, klony srebrzyste, kasztanowce pospolite, jesiony wyniosłe, jabłonie. W lipcu 2019 r. przeprowadziliśmy akcję BioBlitz, podczas której zinwentaryzowano występujące tu rośliny, grzyby i zwierzęta. Na uwagę zasługuje tworzenie tzw. „dzikich stref” w parku. Ograniczamy koszenie – na skarpach oraz pod koronami drzew. Martwe drewno wykorzystujemy jako naturalne zapory pod drzewami, które mogą stwarzać zagrożenie oraz tworzymy enklawy np. dla jeży.
W 2020 r. wymieniliśmy 120 ławek, w 2021 r. postawiliśmy kolejnych 40. Stare ławki zostaną na wiosnę usunięte, wymienimy także 20 koszy na odpady. W 2021 r. wymieniona i naprawiona została nawierzchnia asfaltowa poniżej Pałacu Szustra.
PLACE ZABAW I SIŁOWNIA PLENEROWA
W parku dzieci mogą skorzystać z kilku placów zabaw, które regularnie kontrolujemy, dokonując napraw i wymiany urządzeń do zabawy. W Parku Promenada można skorzystać również z siłowni plenerowej. W maju przy ul. Zajączkowskiej planujemy oddać do użytku ściankę wspinaczkową w ramach realizacji projektu z budżetu obywatelskiego.
Poprzednie artykuły z cyklu #WarszawskieParkiZZW możecie znaleźć na naszej stronie.