„Nowe drzewa” – piąty odcinek cyklu filmów ZZW „W koronach miasta”

Tym, którzy nie obejrzeli wcześniejszych odcinków, przypominamy, że cykl filmowy ZZW „W koronach miasta” poświęcony jest jakże ważnym bohaterom – drzewom rosnącym w mieście (linki do poprzednich filmów na końcu posta).

 W KORONACH MIASTA – ODCINEK 5. „Nowe drzewa”

W piątym odcinku cyklu filmowego ZZW opowiemy m.in. o tym, dlaczego w ramach nowych nasadzeń duże drzewo nie zawsze oznacza lepsze rozwiązanie oraz o tym, co my, mieszkańcy możemy zrobić dla drzew i dlaczego sadzenie drzew w pasie drogowym jest bardziej pracochłonne niż sadzenie na terenach parków czy skwerów.

W Warszawie sadzenie drzew odbywa się zgodnie z założeniami zawartymi w „Standardach Kształtowania Zieleni Warszawy”, choć niebawem wprowadzone będą nowe standardy sadzenia drzew zawarte w “Standardzie sadzenia drzew w m.st. Warszawie wraz z pielęgnacją i doborem gatunkowym” będącym częścią Karty Praw Drzew m.st. Warszawy – mówi Tomasz Maksym, dendrolog Zarządu Zieleni m.st. Warszawy.

NOWE NASADZENIA DRZEW – JAKOŚĆ TO PODSTAWA

– W procesie sadzenia drzew ważna jest jakość materiału roślinnego, ponieważ tylko zdrowe drzewa z dobrze ukształtowaną koroną, pniem bez uszkodzeń i rozrośniętym systemem korzeniowym – będą w stanie przetrwać trudny czas aklimatyzacji do nowych warunków glebowych. Nie zapominajmy, że przesadzanie drzewa ze szkółki, gdzie miało dobrą glebę, w grunty mocno zmienione antropogenicznie, jest szokiem dla drzewa i mijają lata zanim przystosuje się ono do nowej sytuacji siedliskowej. Jak zaznacza Tomasz Maksym, im większe drzewo, tym szok po posadzeniu jest większy i drzewo trudniej się przyjmuje.

– Nie zawsze duże drzewo oznacza lepsze rozwiązanie. Według badań G.W. Watsona dotyczących przesadzania mniejszych oraz dużych drzew – te mniejsze osiągają po upływie tego samego czasu od posadzenia (13 lat) nawet 600% oryginalnego systemu korzeniowego, tymczasem duże drzewa odbudowują go w ok. 100%. Pokazuje to, jak plastyczne i lepiej reagujące na stres są drzewa młodsze – mówi Tomasz Maksym i dodaje: – Sadzenie bardzo dużych drzew, np. o obwodach pni 25-30 cm na wys. 1 m, nie jest zalecane do masowego stosowania, jest wskazane jedynie w miejscach szczególnych np. w przestrzeni reprezentacyjnej – ze względu na większe ryzyko nieprzyjmowania się roślin, powolną aklimatyzację i wzrost w nowych warunkach siedliskowych oraz wysokie koszty materiału roślinnego.

– Ale wróćmy do jakości materiału sadzeniowego. Ogrodnicy miejscy przed wsadzeniem drzew w grunt przez wykonawców prac, dokładnie oglądają drzewa przywiezione ze szkółek. Drzewa z wadami przez nas niedopuszczalnymi są odsyłane do szkółek i wymieniane na drzewa spełniające wysokie parametry jakościowe zawarte we wspomnianych Standardach – wyjaśnia Tomasz Maksym.

– Prawie zawsze drzewa i krzewy sadzimy z bryłą korzeniową (balotowane lub z pojemników), szczególnie jeżeli mają rosnąć przy ulicach, placach i ciągach komunikacyjnych, czyli w trudnych warunkach glebowych. Drzewa z bryłą korzeniową można sadzić w dłuższym okresie w ciągu roku, odznaczają się również niższym ryzykiem nieprzyjęcia – wyjaśnia Tomasz Maksym.

NOWE NASADZENIA DRZEW – W MIEŚCIE TO WYZWANIE

– Ogrodnicy miejscy wyznaczając miejsca do sadzenia biorą pod uwagę wiele czynników. Niestety nie wszystkie tereny w mieście dadzą się zazielenić – komentuje Tomasz Maksym i dodaje: – O ile do warunków siedliskowych można dobrać odpowiedni gatunek lub odmianę, które zniosą trudne warunki, tak nie zawsze da się uniknąć konfliktu między infrastrukturą miasta a rośliną, która przez całe swoje życie zwiększa swe rozmiary. Trzeba bowiem wiedzieć, że prócz tych elementów wchodzących w konflikt z rozrastającą się koroną, które widzimy nad powierzchnią ziemi (budynki czy inne elementy miejskiej architektury) – istnieje także infrastruktura podziemna (kable, rury). Sieci podziemne utrudniają, a czasem nawet uniemożliwiają zadrzewienie danego fragmentu miasta. Sadzenie drzew w zurbanizowanej okolicy jest więc kompromisem między potrzebą rozbudowy miasta a potrzebą tworzenia w nim terenów zieleni. Warto także dodać, że sadzenie w pasie drogowym jest o wiele bardziej pracochłonne niż sadzenie w parkach czy skwerach, gdzie warunki glebowe są z reguły optymalne dla wzrostu roślin. Ogrodnicy dokładają wielu starań, aby drzewa w pasie drogowym przeżyły w pierwszych latach po posadzeniu.

Dendrolodzy Zarządu Zieleni m.st. Warszawy – Tomasz Maksym i Mateusz Korbik – opracowali nowatorskie podejście do sadzenia drzew, które polepsza warunki dla rozwoju ich systemu korzeniowego

Ten nowy sposób sadzenia drzew jest wynikiem wieloletniej obserwacji sposobu rozwoju systemu korzeniowego w glebach antropogenicznie zmienionych. Niebawem podzielimy się z Wami informacjami dotyczącymi nowej techniki sadzenia drzew – obserwujcie nasz profil!

NOWE NASADZENIA DRZEW – WSPÓLNIE MOŻEMY JE WSPIERAĆ I CHRONIĆ

Umowy zawierane przez Zarząd Zieleni m.st. Warszawy dotyczące nowych nasadzeń drzew nakładają na Wykonawców również obowiązek 3-letniej pielęgnacji drzewa, a także obligują Wykonawców do wymiany drzewa w przypadku, gdy obumrze ono w ciągu 3 lat od posadzenia. Brak pielęgnacji, w tym podlewania, prowadzący do zamierania młodych drzew jest więc dla Wykonawców nieopłacalny. Jednocześnie ZZW monitoruje na bieżąco systematyczność podlewania przez Wykonawców nowych nasadzeń. Jakość wykonania tego zadania można łatwo sprawdzić przeprowadzając kontrolę wilgotnościomierzem, a tym samym wykazać potencjalną nierzetelność Wykonawcy w opiece nad danym egzemplarzem drzewa.

– Warszawiacy również mają możliwość włączenia się w ochronę nowych nasadzeń – mówi Tomasz Maksym i dodaje: – każdy z nas może w prosty sposób pomóc drzewom przetrwać najtrudniejszy okres ich aklimatyzacji do nowych warunków tuż po nasadzeniu. Najważniejsze to nie pogarszać im warunków rozwojowych. Warto zatem wiedzieć, że psie odchody i mocz skutecznie zabijają korzenie włośnikowe – delikatne jednokomórkowe twory, które obumierają pod wpływem wysokiego stężenia substancji zawartych w moczu lub odchodach naszych pupili.

– Prawidłowemu funkcjonowaniu systemu korzeniowego nie sprzyja również ubicie gleby powodowane naciskiem opon samochodowych lub silnie natężonym ruchem pieszym, które niszczy strukturę (gruzełkowatość) gleby, pozbawia tlenu i uniemożliwia właściwe jej nawodnienie. Deficyt wody i tlenu w glebie powoduje zamieranie korzeni; parcie korzeniowe drzew zmniejsza się, górne partie korony przestają być nawadniane i powstaje tzw. suchoczub – tłumaczy Tomasz Maksym i dodaje: – Z niedostatkiem tlenu w glebie wiąże się również choroba zwana chlorozą żelazową. W warunkach niedotlenienia gleby żelazo przybiera formy łatwo rozpuszczalne w wodzie i jest szybko wymywane do głębszych, niedostępnych dla korzeni warstw gleby. Chloroza żelazowa objawia się zmniejszonym nowym przyrostem drzewa, a także występowaniem na młodych liściach chlorozy międzyżyłowej. Ponadto choroba ta znacząco zmniejsza zdolność tworzenia asymilatów. Innym zjawiskiem związanym z brakiem tlenu w glebie jest zahamowanie procesu pobierania azotu przez korzenie. Brak azotu objawiający się żółknięciem liści powoduje zahamowanie syntetyzowania białek, w tym białek obronnych – wyjaśnia Tomasz Maksym.

– W mieście bardzo często dochodzi także do niszczenia drzew poprzez obdarcie korowiny. Nawet delikatne uderzenie rowerem lub samochodem w pień młodego drzewa może skutkować zamarciem żywych komórek pnia, co odbija się na korzeniach i koronie – ostrzega Tomasz Maksym.

Popularyzacja wiedzy na temat ochrony przyrody jest niezwykle ważna, ponieważ my, ludzie swoimi działaniami możemy znacznie zaszkodzić drzewom, ale jeśli będziemy świadomie i mądrze postępować, to możemy przyczynić się do prawidłowego rozwoju drzew – konkluduje Tomasz Maksym.

NOWE NASADZENIA DRZEW – Z MYŚLĄ O NAS I O PRZYSZŁYCH POKOLENIACH

Wymiana pokoleniowa drzew jest gwarantem zachowania ciągłości istnienia miejskiego drzewostanu. To przemyślany proces, który w pierwszej kolejności polega na zidentyfikowaniu drzew zamierających czy stanowiących zagrożenie, by następnie płynnie zastąpić je następnym „pokoleniem” drzew. Warto przy tym podkreślić, że Zarząd Zieleni m.st. Warszawy prowadzi politykę zachowawczą w stosunku do starych drzew – usuwamy tylko te drzewa, u których stwierdzono oczywiste cechy drzew niebezpiecznych i gdy nie jest możliwe zastosowanie racjonalnego rozwiązania dla zachowania danego drzewa. Ponadto, tam gdzie to możliwe, przeprowadzamy cięcia weteranizujące i pozostawiamy pnie drzew do czasu ich naturalnego rozkładu. W kontekście nasadzeń zastępczych ważne jest, by ich gatunek dostosowany był do panujących w danym miejscu warunków siedliskowych – co zwiększa ich szansę na przyjęcie się oraz dalszy prawidłowy rozwój.

Wprowadzanie młodych drzew w starszy drzewostan sprawia, że gdy kolejne stare drzewo obumrze lub stanie się zagrażające, a jego usunięcie będzie koniecznością – wcześniej posadzone w pobliżu młode drzewo zdąży już podrosnąć.

Dzięki takim działaniom drzewostan Warszawy staje się różnowiekowy i nieprzemijający.

– – – – –

Projekt edukacyjny „W koronach miasta” Zarządu Zieleni m.st. Warszawy, którego częścią są prezentowane filmy, powstał przy współpracy z Akademią Dzikiej Ochoty. Do udziału w tym ciekawym przedsięwzięciu zaprosiliśmy prof. Jacka Borowskiego ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, który podzielił się z nami swoją rozległą wiedzą. Opiekę merytoryczną projektu poświęconego warszawskim drzewom zapewnili specjaliści warszawskiego Zarządu Zieleni – dendrolodzy Tomasz Maksym oraz Mateusz Korbik.

6 filmowych opowieści odpowie na szereg istotnych pytań dotyczących drzew. Jaki wpływ mają drzewa na przestrzeń miejską, powietrze, temperaturę, a przede wszystkim na jakość życia mieszkańców miasta – ludzi i zwierząt? Na czym polega relacja drzewostanu ze środowiskiem? Jakie są metody pielęgnacji drzew, w tym możliwości ratowania starych lub chorych egzemplarzy? Jak mieszkańcy Warszawy mogą na co dzień wspierać drzewa – nasze dobro wspólne – w zakresie ich prawidłowego rozwoju?

Warto zobaczyć również wcześniejsze odcinki cyklu filmowego ZZW „W koronach miasta”:

W KORONACH MIASTA – ODC. 1. „Zrozumieć Drzewo”

W KORONACH MIASTA – ODC. 2. „Miliony Drzew”

W KORONACH MIASTA – ODC. 3. „Trudne życie Drzewa w mieście”

W KORONACH MIASTA – ODC. 4. „Co dają nam Drzewa”