Zwany Północnymi Łazienkami, zabytkowy Park Agrykola cieszy się dużą popularnością wśród mieszkańców Warszawy. Alejki spacerowe biegnące między kasztanowcami, kwieciste rabaty, oś widokowa na piękny Kanał Piaseczyński i Zamek Ujazdowski oraz liczne obiekty sportowe sprawiają, że każdy znajdzie tu coś dla siebie.
Królewski rodowód
Park Agrykola to spotkanie nie tylko z historią, ale także z historycznym założeniem urbanistycznym. Górujący nad parkiem, usytuowany na skarpie Zamek Ujazdowski wzniesiono dla Zygmunta III Wazy. Późniejszym właścicielem zamku był Stanisław August Poniatowski, na zlecenie którego w 1723 roku utworzono zespół Łazienek Królewskich. Kilka lat później w północnej części założenia wybudowano reprezentacyjny Kanał Piaseczyński, który wraz z Zamkiem Ujazdowskim wszedł w skład tzw. Osi Stanisławowskiej. Kanał wyznaczał główną oś tego założenia urbanistycznego, składającego się z układu placów gwiaździstych łączących ówczesne śródmieście Warszawy z Ujazdowem – podmiejską posiadłością króla.
W XIX wieku tereny położone na północ od ulicy Agrykola odłączono od Łazienek tworząc park o tej samej nazwie o powierzchni 4,7 ha. Nazwa „Agrykola” pochodzi od nazwiska inżyniera pracującego na dworze króla Stanisława Augusta – Karola Ludwika Agricoli. W 1965 roku Park Agrykola wraz z Kanałem Piaseczyńskim został wpisany do rejestru zabytków.
Kolebka stołecznego sportu
Agrykola to również kolebka warszawskiego sportu. To właśnie tutaj od 1908 do 1918 roku swoją siedzibę miało Warszawskie Koło Sportowe. Wybudowano tu pierwszy w Warszawie wielofunkcyjny stadion wyposażony w drewniane trybuny, a także pierwsze w stolicy korty tenisowe. W okresie międzywojennym na stadionie wielokrotnie odbywały się lekkoatletyczne Mistrzostwa Polski. Rozgrywano tu także różnej rangi mecze piłki nożnej, a na jednym z nich pojawił się nawet Józef Piłsudski. W 1925 na kortach Agrykoli Polska zadebiutowała w rozgrywkach Pucharu Davisa. Później Agrykola stanowiła centrum sportu młodzieżowego. Obecnie działa tu Warszawskie Centrum Sportu Młodzieżowego „Agrykola”.
Park Agrykola – historyczne osie i reprezentacyjny charakter
Park Agrykola ma charakter reprezentacyjny. Podstawą założenia jest oś widokowa biegnąca z Zamku Ujazdowskiego przez Kanał Piaseczyński na Wisłę. W poprzek osi biegnie zabytkowa aleja kasztanowa, będąca przedłużeniem alei z Łazienek Królewskich.
Geometrię parku w centralnym punkcie podkreślają kwadratowe rabaty kwiatowe i fontanna. Wiosną posadziliśmy tu mix tulipanów w kolorze żółtym i filetowym w odmianach Burgundy oraz Caractere, które dodatkowo podsadziliśmy niebieską niezapominajką. Latem planujemy obsadzenia fioletowo-różowo-białą mieszanką roślin takich jak: ostróżka Pacific ‘Galahad’ (Delphinium pacific), szałwia omączona (Salvia farinacea), graura Lindheimera (Gaura lindhemeri), ostnica (Stipa sp.), scewola (Scaevola sp.), penstemon (Penstemon sp.) czy lobelia (Lobelia sp.). – Zależy mi, aby kwietniki zachwycały odwiedzających Agrykolę na nowo każdego roku – mówi Aleksander Walczak, ogrodnik Zarządu Zieleni m.st. Warszawy opiekujący się kilkoma parkami w Śródmieściu.
Przy kwietnikach znajdują się trawniki reprezentacyjne (gazonowe) o powierzchni ponad 1100 m2. Są one regularnie nawożone i podlewane w czasie suszy, a także poddawane specjalistycznym zabiegom jak areacja (napowietrzanie). Przede wszystkim jednak trawniki gazonowe wymagają częstszego koszenia, co wpływa na ich dobrą kondycję oraz utrzymanie gęstej darni. – W zeszłym roku na skarpie zasadziliśmy dodatkowo cebulki krokusów, dzięki czemu trawniki zakwitają podczas tegorocznej wiosny – mówi Aleksander Walczak.
Dbając o reprezentacyjną przestrzeń parku, Zarząd Zieleni w 2020 roku wyremontował schody prowadzące do Zamku Ujazdowskiego i uporządkował roślinność na skarpie (co było realizacją pomysłu z budżetu obywatelskiego – więcej o projekcie). Uporządkowaliśmy także grupy krzewów rosnące na tarasach, poprawiając ich kształt i warunki wzrostu oraz odsłaniając ławki. W zeszłym roku wymieniliśmy kosze na śmieci – w sumie postawiliśmy 31 nowych, eleganckich pojemników.
Przyroda Agrykoli
Z jednej strony Agrykola to park o charakterze reprezentacyjnym, utrzymanie którego jest ważnym zadaniem warszawskiego Zarządu Zielni – z drugiej strony równie istotne jest dla nas zachowanie różnorodności biologicznej w tej przestrzeni parkowej, dlatego wyznaczyliśmy w różnych miejscach w parku strefy przyrodnicze, gdzie liście pozostawiamy do naturalnego rozkładu i ograniczamy działania pielęgnacyjne do minimum. Co więcej, część trawników kosimy jedynie raz w roku – późnym latem lub wczesną jesienią.
– Wyjątkiem jest tu zabytkowa aleja Hopfera, która została historycznie obsadzona kasztanowcami białymi. Niestety, w całej Polsce drzewa te są atakowane przez bardzo inwazyjny gatunek – szrotówek kasztanowcowiaczek. Dążąc do ograniczenia liczebności szrotówka opadłe liście kasztanowców musimy na bieżąco wygrabiać, co jest jedną z form walki z tym szkodnikiem – tłumaczy Aleksander Walczak.
W parku znajduje się w sumie 1,5 ha terenów przeznaczonych na ostoje przyrody. Wsparciu różnorodności biologicznej służy także zakładanie dodatkowych siedlisk zastępczych, w tym między innymi ponad 40 budek lęgowych, które w ubiegłym roku zajmowane były m.in. przez sikory, szpaki, kowaliki, wiewiórki i pszczoły, a także specjalne tratwy pływające na Kanale Piaseczyńskim, na których licznie gniazdują łyski.
Park Agrykola stanowi część ważnego korytarza ekologicznego położonego w ciągu parków ulokowanych wzdłuż Skarpy Warszawskiej, który poprzez Kanał Piaseczyński łączy się z Portem Czerniakowskim, czyli z Wisłą.
Kanał Piaseczyński – ostoja ptaków
Kanał Piaseczyński jest ważnym elementem przyrodniczym w skali parku, jak i Warszawy – to ostoja licznych ptaków wodnych. Kiedyś występowały tu także rzadko spotykane w mieście gatunki płazów, a obecnie żyją nieliczne żaby zielone. Warszawski Zarząd Zieleni prowadzi i kontynuuje różnorodne działania mające na celu ochronę występujących tu zwierząt. Na kanale umieściliśmy kilkanaście pływających tratw, które służą ptakom do wypoczynku i gniazdowania, a w ubiegłym roku, w ramach projektu unijnego pn. „Ochrona zagrożonych gatunków związanych z siedliskami wodnymi na terenie Warszawy” (#SzuwarWarszawski) dotyczącego ochrony zagrożonych gatunków wodnych, założyliśmy specjalną wyspę pływającą – porośniętą wyłącznie rodzimą roślinnością. Wyspa stanowi miejsce bytowania dla zamieszkujących te okolice chronionych gatunków ptaków i płazów, a także przyczynia się do oczyszczania wody i polepszania warunków bytowania ryb. Z platformy mogą korzystać wędrujące w stronę Wisły nurogęsi, a także liczne łyski, krzyżówki, mewy, rybitwy, brodźce piskliwe czy łabędzie.
Szczegóły o tych wyjątkowych przeprawach i naszych działaniach w celu ochrony nurogęsi .
Cykl „Warszawskie Parki ZZW” – Park Agrykola (5/32)
Cykl „Warszawskie Parki ZZW” to miniprzewodnik po 32 warszawskich parkach zarządzanych przez Zarząd Zieleni m.st. Warszawy – prezentujący w skrócie rys historyczny parku, założenia architektoniczne parku, opowieść o przyrodzie parku, informację o działaniach specjalistów ZZW, mających na celu utrzymanie i rozwój tych wyjątkowych terenów zieleni w jak najlepszym stanie z myślą o tym i kolejnych pokoleniach warszawiaków.
Do tej pory w cyklu „Warszawskie Parki ZZW”:
1/32 – Ogród Saski (Śródmieście)
2/32 – Park Arkadia (Mokotów)
3/32 – Park Powstańców Warszawy (Wola)
4/32 – Park Sielecki (Mokotów)